Hollanda’daki Leiden Üniversitesi öncülüğünde yapılan uluslararası bir araştırmaya göre, ilaçların dozajı DNA’larına göre ayarlanan hastalarda ilaç kaynaklı ciddi yan etkilerin oranı yüzde 30 oranında daha az.
Dünyanın en saygın tıp dergilerinden biri olan Lancet’te yayımlanan araştırma, hastaya genetik profiline göre ilaç vermenin uygulamada işe yaradığını ortaya koyan ilk çalışma.
Leiden Üniversitesi Tıp Fakültesi (LUMC) araştırmacılarına göre, ilaç reçetelerinde herkese uyan “standart beden stratejisinin” artık modası geçti.
Hastaların hepsi, aynı ilaca farklı tepkiler veriyor.
Bunun nedeni büyük ölçüde herkesin farklı DNA’ya sahip olması.
Örneğin bazı insanlar ilaçları daha yavaş parçalayarak daha düşük bir doza ihtiyaç duyuyor ve böylece yan etki riskini önlemiş oluyor.
Araştırma, 7 Avrupa ülkesinde 7 bin hasta üzerinde yapıldı.
Uzmanlar, özellikle kanser, kalp ve damar hastalıkları ile psikolojik şikayetlerin tedavisine yönelik 39 ilacın etkisi ile bağlantılı olan 12 geni inceledi.
Muayene edilen hastalara, DNA profillerine uygun dozda ilaç verildi.
DNA’ya göre tedavi uygulanan hastalarda, normal dozda ilaç alan hastalara göre ishal, kansızlık (anemi), sinir ağrısı ve tat kaybı gibi yan etkiler ortalama yüzde 30 oranında daha az görüldü.
Uzmanlar, araştırmaya katılan hastalar için özel bir DNA ilaç sertifikası hazırladı.
Sertifikada, her kişinin DNA’sına uygun ilaç türü ve miktarı belirtildi.
Hekimler ve eczacılar da bu sertifikayı tarayarak, hasta için en uygun ilaç ve dozun ne olduğunu tam olarak belirledi.
Tek tip reçetelerde kişinin cinsiyeti ya da etnik kökeni, ilaca nasıl tepki vereceğini etkilerken, DNA profiline uygun reçetelerde böyle bir durum yaşanmadı.
Araştırmaya katılan uzmanlardan biri olan Klinik Eczacılık Bölümü’nden Prof. De. Henk-Jan Guchelaar, Hollandalı kamu yayıncısı NOS’a, elde edilen sonuçları “gerçek bir atılım” diye değerlendirdi.
Leiden Üniversitesi, bu yöntemi yaygınlaştırarak, pratikte de uygulamaya hazırlanıyor.
Uzmanlara göre, ilaçların kişiselleştirilmesi ile sadece DNA değil, bağırsaklardaki bakterilerin bileşimi ve kalp damar hastalıkları gibi risk faktörleri konusunda da özel tedavi olanağı sağlanacak.
Prof. Dr. Guchelaar’a göre, şu anda DNA ilaç sertifikasının maliyeti 300 ila 600 euro arasında değişiyor.
Hollandalı uzmana göre, sertifika sayesinde eczaneye gelen her hastanın DNA haritası görülecek.
Böylece herkes için daha etkili ve daha güvenli tedavi yöntemi uygulanabilecek.
KAYNAK: BBC TÜRKÇE – YUSUF ÖZKAN
