BBC, şimdilik Türkiye, Brezilya, Şili ve Endonezya dışındaki ülkelerin ilgisini çekmeyen Çin aşısıyla ilgili bilinenleri derledi.
Ne kadar etkili?
Bu aşamada bu sorunun cevabını vermek zor. Saygın bilim dergisi Lancet’te yayınlanan makaleye göre aşıyla ilgili deneylerin yalnızca birinci ve ikinci fazına dair bilgiler var.
Makalenin yazarlarından Zhu Fengcai birinci fazdan 144, ikinci fazdan 600 katılımcıya dayandırılan sonuçların aşının acil durum kullanımı için uygun olduğunu söyledi.
Eylülde Sinovac’tan bir yetkili binin üzerinde gönüllüde test yapıldığını, yüzde 5’i kadarının halsizlik belirtisi gösterdini ifade etti.
Aşının son aşama deneyleri dünyada en yüksek ikinci ölüm oranına sahip Brezilya’da ekim başında başladı. Kasımda bir gönüllünün ölümü üzerine ara verilen deneylere, daha sonra ölümün aşıyla bir bağlantısı olmadığı gerekçesiyle devam edildi.
Brezilya’daki partneri Butantan Enstitüsü, Sinovac’ın deney sonuçlarını 15 Aralık’tan önce yayınlamasını beklediklerini açıkladı.
Singapur’daki Nanyang Teknoloji Üniversitesi’nden Luo Dahai bu aşamada mevcut bilgilerin sınırlı olması nedeniyle aşının etkinliği üzerine bir yorum yapmanın zor olduğunu belirterek şunaları söyledi: “Ön verilere bakarak etkili olabileceğini söyleyebiliriz, ancak üçüncü faz sonuçlarını beklememiz gerekiyor. Bir aşının nüfus üzerinde kullanmak için etkili ve güvenli olduğunu kanıtlamanın tek yolu bu.”
Üretim kapasitesi
Sinovac yeni inşa ettiği üretim tesislerinde yılda 300 milyon doz aşı üretebilecek.
Diğer aşılar gibi iki doz uygulanması gerekiyor. Bu da şu an için yılda 150 milyon kişinin aşılanabileceği anlamına geliyor. Bu sayı da yalnızca Çin nüfusunun 10’da birinden biraz fazla.
Ancak Endonezya, Türkiye, Brezilya ve Şili aşı için anlaşmalar yaptı.
Analistler, Afrika kıtası için 2 milyar dolar ayırmayı taahhüt eden Çin’in aşı diplomasisi yarışını kazanma isteğine işaret ediyor. Çin ayrıca anlaşma şartları net olamamakla birlikte Latin Amerika ve Karayip ülkelerine aşı almak için 1 milyar dolarlık kredi teklif etti.
Fiyatı ne?
Bu sorunun cevabı da net olmamakla birlikte Çin’in Jiaxing şehri doz başına 200 yuan (240 lira) olacağını belirtti. Endonezya’daki aşı çalışmalarını yürüten devlete air Bio Farma şirketi yerel olarak maliyetinin yaklaşık 200 bin rupi (112 lira) olacağını duyurdu.
Diğer Çin aşısı
Diğer bir önde gelen Çin aşısı Sinopharm ülkede tartışmalı bir acil durum programıyla şimdiden yüzbilerce insana uygulandı.
Ulusal Singapur Üniversitesi’nden rofessor Dale Fisher bu uygulamanın alışılmadık olduğunu ve Batı’da kabul edilemez bulunacağını belirtti.
Türkiye’de aşılamanın, üçüncü faz çalışmalarından ve Türkiye’deki denetimlerden çıkacak sonuçlara göre yıl bitmeden başlayacağı duyurulmuştu.
