Filyasyon ekiplerinin götürdüğü bu pakette yer alan favipiravir ilacının tedaviye etkisi olmadığı yönündeki tartışmalara Koç Üniversitesi’nde Prof. Dr. Önder Ergönül liderliğinde bilim ekibi noktayı koydu. Beş ay süren ve sonuçları Avrupa Klinik Mikrobiyoloji ve Enfeksiyon Hastalıkları dergisinde (Eur J Clin Microbiol Infect Dis) yayınlanan meta analiz çalışması, ilacın tedavide etkisinin olmadığını gösterdi.
“İlaç etkisiz. Bu ilacı almakla solunum desteğini azaltmıyorsunuz. Gelişmiş ülkeler bir yıldır kullanmıyor ama biz ısrar ediyoruz” diyen Prof. Dr. Ergönül, araştırmanın sonuçlarını DÜNYA’ya değerlendirdi.
Kovid-19 tedavisinde en başından bu yana kullanılan favipiravir ile ilgili bir çalışmayı tamamladınız. Bize anlatır mısınız bu çalışmanın içeriğini?
“Oldukça güçlü bir araştırma ekibiyle bir meta analiz çalışması yürüttük. Ekiptekilerin altı kişi, tıp fakültesi öğrencisi. Türkiye, her zaman söylediğimiz gibi insan kaynağı açısından çok güçlü. Çok parlak öğrencilerimiz var. Son çalışmamız, favipiravirin Kovid-19 tedavisinde etkinliği üzerine yapılan araştırmaların meta analiziydi. Aralık ayında başladık, yaklaşık beş ay sürdü. Daha sonra bilimsel mecralarda yayınlanması da bu kadar zaman aldı. Bu bizim favipiravir üzerine yaptığımız ikinci bilimsel çalışma. Üçüncüsü de yolda. Çalışmamızın sonuçları dünyada tüm hekimlerin kullandığı rehberlere girecek. Biz bir sentez yaptık ve çalışmamızın sonucunda favipiravir ilacının Kovid-19 üzerinde hiçbir etkisi olmadığını gördük.
En başından bu yana binlerce hasta bu ilacı kullandı. İlacı kullandıktan sonra hastalığın daha ağır seyrettiğini söyleyenler de oldu. İlacın zararlarına dair bir sonuç çıktı mı?
İlaç, bazı kişileri olumsuz etkilemiş olabilir. Çünkü bilindiği gibi sekiz ilaç alınıyor. Bu da mide ve karaciğeri yoruyor. Enzimleri yükseltiyor. Bu ilacın etkisiz olduğu, yurtdışında da birçok araştırma sonucunda ortaya konuldu. ABD, İngiltere, Almanya, Japonya dahil gelişmiş ülkelerde uzun süredir bu ilaç kullanılmıyor. Biz de çalışmamızda gördük ki bu ilacı aldığınızda olumlu bir etki görmüyorsunuz; solunum sistemini destekleyen bir ilaç değil. Enfeksiyonun ciğerlere inmesini önlemiyor. Tıpkı hidroksiklorokin gibi bir durum söz konusu. Bu ilacı da hatırlarsanız “etkili” diye uzun süre Kovid-19 hastalarına verdik ama sonra hiçbir etkisi olmadığını, hatta kalbi yorduğunu gördük”
“Hekimlerin de bilime ihtiyacı var”
Prof. Dr. Önder Ergönül, “Hastaların kafası karışıyor. Sonuçta Favipiravir’i şiddetle öneren hekimler de var” değerlendirmesi üzerine şöyle konuştu:
“Evet var. Zamanında hidroksiklorokin için de aynı savunmayı yapmışlardı. Bir yıl verildi hastalara, sonra vazgeçildi. Ne oldu da vazgeçildi? Aynı durum favipiravir için de geçerli. Türkiye’de hekimler dahil herkesin bilime ihtiyacı var. Çok güçlü bir insan kaynakları kadromuz var, parlak gençler tıp fakültelerinde eğitim görüyor ancak devamı gelmiyor. Sürdürülebilir bilim eğitimi şart. Birincil olarak Sağlık Bakanlığı sorumlu ama Üniversiteler ve TTB’nin de ilk hedefi hekimlere bilim eğitimi aldırmak olmalı”
