Pittsburgh Üniversitesi Tıp Fakültesi’ndeki (UPSM) araştırmacıların fareler üzerinde test ettiği aşı, enjeksiyondan sonraki iki hafta içinde virüsü “etkisiz hale getirmeye” yeteceği düşünülen miktarda antikor üretti.
Çalışmanın yazarları, önümüzdeki birkaç ay içinde başlaması planlanan insan üzerindeki birinci aşama klinik deneylerden önce araştırma aşamasındaki yeni ilacın onayı için ABD Gıda ve İlaç Dairesi’ne (FDA) başvuracak.
Yeryüzünün her yanından bilim insanları, dünya çapında 1 milyondan fazla kişiye bulaştığı onaylanan ve 53 bini aşkın kişinin ölümüne yol açan koronavirüse karşı korunmak adına aşı geliştirmek için yarışıyor.
ABD’li araştırmacılardan oluşan ekibin, tesir ve güvenlik sağlamak için hayvanlarda yapılan deneyi atlayarak geçmesinden sonra insanlar üzerindeki ilk aşı deneyi geçen ay Seattle’daki bir laboratuvarda gerçekleştirildi.
Dünyanın dört bir yanında onlarca başka ekip de gelişim aşamasında potansiyel aşılara sahip.
Ancak Pittsburgh’un araştırması, diğer kurumlardaki bilim insanlarının etüdünden geçtikten sonra yayımlanan Kovid-19 aşı adayına dair ilk çalışma oldu.
Bilim insanları, 2003’teki SARS ve 2014’teki MERS koronavirüs salgınları sırasında zaten altyapıyı hazırlamış oldukları için hızla harekete geçebildi.
Pittsburgh Tıp Fakültesi’nden doçent cerrah Andrea Gambotto, “(Kovid-19) ile yakından ilişkili olan bu iki virüs bize çivi proteini adı verilen belirli bir proteinin virüse karşı bağışıklığı harekete geçirmede önemli olduğunu öğretti. Bu yeni virüsle tam olarak nerede savaşacağımızı biliyorduk” dedi.
Araştırmanın yazarlarının PittCoVacc adını verdiği potansiyel aşı, grip aşısında olduğu gibi bağışıklık oluşturmak için virüse ait laboratuvar yapımı protein parçaları kullanıyor.
Araştırmacılar aşının tesirini artırmak için ayrıca yeni bir ilaç verme yaklaşımına başvurdu. Bu yaklaşımda çivi proteini parçacıkları, bağışıklık tepkisinin en güçlü olduğu yer olan deri içlerine küçük 400 mikro iğneden oluşan parmak ucu büyüklüğündeki bir yamayla enjekte ediliyor. Bu parça cilde bant gibi yapışıyor, tamamen şeker ve protein parçacıklarından oluşan iğneler de derinin içinde kolayca çözünüyor.
Dermatoloji Bölüm Başkanı ve çalışmanın ortak yazarı Profesör Louis Falo, “Bunu, çiçek hastalığı aşısını deriye enjekte etmede kullanılan özgün çizik yöntemine dayandırarak geliştirdik ama elde ettiğimiz onun yüksek teknolojili olanı, yani daha etkili ve hastadan hastaya tekrar üretilebilir bir versiyonu oldu” diye konuştu.
“Dahası aslında hiç acıtmıyor, cırt cırt (Velcro) gibi hissettiriyor.”
Araştırmacılar sistemlerinin proteinleri endüstriyel ölçekte üretecek kadar büyütülebileceğini söyledi. Dünya genelinde bir Kovid-19 aşısından yüz milyonlarca doz üretmek gerekecek.
Araştırmacılar, PittCoVacc’ın üretildikten sonra ihtiyaç duyulana kadar oda sıcaklığında bekleyebileceğini ve nakliye ya da depolama sırasında soğutmaya gerek olmayacağını söyledi.
Profesör Gambotto, “Çoğu aşıda başlangıçta ölçeklenebilirlik meselesine eğilmeye gerek yoktur” dedi.
“Ama bir salgın karşısında hızla aşı geliştirmeye çalıştığınızda aranan ilk şart budur.”
PittCoVacc fareler üzerinde test edildiğinde, mikro iğnelerin batırılmasından sonraki iki hafta içinde Kovid-19’a karşı antikor artışı sağladı.
Sonuçlar henüz uzun vadede takip edilmemiş olmakla birlikte Pittsburgh araştırmacılarının olası MERS aşısını verdiği fareler, virüsü en az bir yıl boyunca etkisiz hale getirecek kadar antikor geliştirmişti. Araştırmacılara göre Kovid-19 için aşılanan kemirgenlerin antikor seviyeleri de “aynı eğilimi takip ediyor gibi görünüyor”.
Ekip, Kovid-19 mikro iğne aşısının, ilacı insanlar üzerinde kullanmaya uygun hale getirmede önemli bir adım olan gama ışınlarıyla sterilize etme işleminden sonra bile tesirini koruduğunu keşfetti.
Profesör Falo, hastalar üzerindeki testlerin “genellikle en az bir yıl, hatta muhtemelen daha uzun süreceğini” söyledi.
Falo bununla birlikte şunları ekledi:
“Bu özel durum, bugüne kadar gördüğümüz her şeyden farklı. Dolayısıyla klinik gelişim sürecinin ne kadar zaman alacağını bilmiyoruz. Normal süreçlere dair son zamanlarda açıklanan gözden geçirmeler, gidişatı daha hızlı ilerletebileceğimizi işaret ediyor.”
Avustralya’daki bilim insanları perşembe günü yaptıkları açıklamada, bir başka potansiyel Kovid-19 aşısını yaban gelincikleri üzerinde test etmeye başladıklarını duyurmuştu. Oxford Üniversitesi’ndeki bir ekip de aynı ilacı önümüzdeki birkaç hafta içinde insanlar üzerinde denemeye hazırlanıyor.
KAYNAK: INDEPENDENT TÜRKÇE – ATA TÜRKOĞLU
