Uluslararası Uzay İstasyonu, şimdiye kadar yapılan en gelişmiş laboratuvarlardan biri. Bilinen evrendeki en soğuk noktaya, bir süper bilgisayara ve kuantum lazerlere ev sahipliği yapıyor. Üstelik bu yılın sonunda, en gelişmiş tuvalete ev sahipliği yapma ayrıcalığı da kazanacak.
Evrensel Atık Yönetim Sistemi olarak bilinen bu yüksek teknoloji ürünü portatif tuvaletin tasarımı 6 yıl sürdü ve en az 23 milyon dolara mal oldu. Tuvaletin eylül ayında Northrop Grumman şirketinin kargo kapsülüyle istasyona teslim edilmesi planlanıyor.
NASA’nın yeni tuvalet modeli, mevcut versiyonlardan farklı olarak, gelecekteki mürettebatlı uzay uçuşlarında kullanılacak şekilde tasarlandı. Tuvalet, NASA astronotlarını birkaç yıl içinde Ay’a taşıyacak Orion kapsülüne de kurulacak.
Evrensel Atık Yönetim Sistemi’nde çalışan ekibe liderlik eden Melissa McKinley, modelin Mars’a gidecek uzay araçlarında da kullanılabileceğini söyledi. Ancak bunlardan önce NASA, her şeyin planlandığı gibi işlediğinden emin olmak için tuvaleti üç yıl boyunca istasyonda deneyecek.
CNET’in aktardığına göre istasyonun şu anda ABD bölümünde bulunan tuvalet 1990’larda tasarlandı. Bu eski moda tasarım, mürettebatın fiziksel olarak oturağa hizalanmasını zorlaştırıyor ve donanımın dışkı malzemesiyle kirlenmesine neden oluyor.
Ayrıca eski tuvalet sistemi bölme duvarının ardında gizli ve bu da birçok kez arızalanan tuvaletin onarımını zorlaştırıyor. Yeni tuvalet ise kompakt ve tamamen müstakil. Bu yüzden McKinley, NASA’nın bu basit tasarımının söz konusu sorunları çözeceğini umuyor.
Öte yandan McKinley’e göre tuvaletteki en büyük gelişmelerden biri, kadın mürettebat üyelerinin ihtiyaçlarını daha iyi karşılayacak şekilde tasarlanması. McKinley, eski tuvaletlerdeki idrar ve dışkı bölümlerinin tasarımı yüzünden kadın astronotların aynı anda hem idrar hem de dışkı yapmasının zorlaştığını söyledi. Ancak yeni tuvalet tasarımında bu zorluk da ortadan kalkıyor.
Aslında uzay uçuşunun ilk günlerinde NASA, araçlara tuvalet koyma gereği bile duymamıştı. Örneğin ünlü Apollo 11 görevi sırasında komuta kapsülündeki üç astronot, tuvalet yerine uzay kıyafetinin altına giydikleri idrar torbasını kullanmak zorundaydı.
NASA’nın ilk uzay istasyonu Skylab, uzay ajansının tuvalet koyduğu ilk aracı oldu. Bu da idrar ve dışkı emen ve analiz için torbalarda saklayan bir delikten ibaretti. Evrensel Atık Yönetim Sisteminin tüm bu mirasa dayandığını söyleyen McKinley, şöyle konuştu:
“Biz uzay araştırmalarında ilerledikçe tuvaletler de evrim geçiriyor.”
Wired.com’un aktardığına göre uzay ajansı, istasyondaki test tuvaletinden veriler toplayacak ve sistemdeki olası tasarım değişiklikleri için mürettebattan geri bildirimler alacak. McKinley, bu süreçle ilgili şunları söyledi:
“Bu tuvaleti deneyerek çok şey öğreneceğiz. Bir sonraki modeli geliştirmenin yollarını şimdiden arıyoruz.”
