Britanya’nın Cambridge Üniversitesi’ndeki çalışmada aynı metodun diğer vücut dokularına da uygulanabileceği düşünülüyor.
Nihai amaç yaşlanmaya bağlı diyabet, kalp ve nöroloji rahatsızlıkları için tedaviler geliştirmek.
Gençleştirmede, klon koyun Dolly’yi yaratmak için 90’larda geliştirilen tekniğin üzerine inşa edilen bir teknolojiden yararlanıldı.
‘Yıllardır hayalini kuruyorduk’
BBC’ye konuşan ekibin lideri Prof. Wolf Reik söz konusu tekniği insanlar yaşlandıkça daha uzun süre sağlıklı kalabilmeleri için kullanmayı umduklarını anlattı: “Yıllardır böyle bir şeyin hayalini kuruyorduk. Birçok yaygın hastalık yaşlandıkça ilerliyor. İnsanlara bu şekilde yardımcı olabileceğimizi düşünmek çok heyecan verici.”
İlk kez mümkün olduğu gösterildi
Prof. Reik, eLife dergisinde yayımlanan çalışmalarının henüz erken bir aşamada olduğunu belirterek, laboratuvardan çıkıp klinik aşamaya geçebilmek için üstesinden gelmeleri gereken bilimsel meseleler olduğunu söyledi. Ancak ilk kez hücre gençleştirmenin mümkün olduğunu göstermenin kritik bir ilerleme olduğunu kaydetti.
Dolly’den bugüne
90’larda İskoçya’daki Roslin Enstitüsü’nde yetişkin bir koyundan alınan cilt hücresinin embriyoya dönüştürülmesi klon koyun Dolly’nin yaratılmasını sağlamıştı.
Dolly’de kullanılan teknik 2006’da Japonya’daki Kyoto Üniversitesi’ndeki çalışmayla basitleştirilmişti. IPS adı verilen yeni yöntem, yetişkin hücrelere 50 gün boyunca kimyasallar eklemeyi içeriyordu. Bu süreç yetişkin hücrelerin kök hücrelere dönüştürülmesiyle sonuçlandı.
Prof. Reik ve ekibi de 53 yaşındaki cilt hücrelerinde IPS tekniğini kullandı. Ancak söz konusu kimyasal banyosunu 50 günden 12’ye düşürdü. Hücreler embriyonik kök hücresine dönüşmek yerine 23 yaşındaki birinin hücresi gibi görünen ve davranan cilt hücrelerine dönüştü.
Tekniğin hemen klinik aşamaya geçmesi mümkün değil çünkü IPS yöntemi kanser riskini artırıyor. Ancak Prof. Reik artık hücrelerin gençleşmesinin mümkün olduğu bilindiğinden, ekibiyle birlikte daha güvenli bir alternatif bulabileceklerinden emin.
Bir sonraki adımsa aynı teknolojinin kas, karaciğer, kan hücreleri gibi dokularda işe yarayıp yaramayacağını görmek.
‘Gençlik iksiri’ mümkün mü?
Peki bu alandaki araştırmalar bütün vücudu yenileyecek bir yönteme, bir çeşit gençlik iksiri ya da yaşlanma karşıtı hapa dönüşebilir mi? Prof. Reik bu fikrin tamamen uzak olmadığı görüşünde: “Teknik genetiği değiştirilmiş farelerde uygulandı ve gençleşme belirtileri görüldü. Bir çalışmada gençleşmiş pankreas belirtileri görüldü ki bu diyabeti önleme anlamında potansiyeli nedeniyle ilginç bir gelişme.”
