ABD’nin önde gelen gazetelerinden New York Times (NYT), Rusya-Ukrayna gerginliğinin ekonomik etkilerine dair değerlendirmesinde, Türkiye ve Mısır gibi Karadeniz’in kuzeyinden buğday ithal eden ülkeler için krizin ciddi sorunlar doğurabileceğini yazdı.
Patricia Cohen ve Jack Ewing’in kaleme aldığı yazıda, son dönemde Kovid-19 pandemisinin küresel ekonomide yarattığı olumsuz etkinin, Ukrayna ve Rusya arasında çıkabilecek bir savaş nedeniyle çok daha ağırlaşabileceğine dikkat çekildi.
Pazartesi günü Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in, Ukrayna’dan tek taraflı bağımsızlığını ilan eden ve birlikte “Donbas” olarak anılan Donetsk Halk Cumhuriyeti ve Luhansk Halk Cumhuriyeti’ni tanıdığını açıklaması, Kiev ve Moskova arasındaki tansiyonun yeniden tırmanmasına neden oldu.
NYT’nin değerlendirmesinde, Ukrayna’nın işgali durumunda özellikle doğalgaz, petrol ve gıda fiyatlarında baş döndürücü artışlar yaşanabileceği, bunun da potansiyel yatırımcıları ürküterek küresel ekonomiye ciddi zararlar verebileceği ifade edildi.
Olası bir savaş senaryosunun doğalgazının yaklaşık yüzde 40’ını, petrolünün de yüzde 25’ini Rusya’dan ithal eden Avrupa’da halihazırda artan ısınma ve doğalgaz masraflarını tavan yaptırabileceği belirtildi.
Analizde, Kiev ve Moskova arasında bir savaş çıkması durumunda gıda tedariki bakımından Türkiye’nin de ciddi sorunlar yaşayabileceğine dikkat çekildi.
“Türkiye’nin krizdeki ekonomisine yük bindirebilir”
Türkiye, dünyanın en büyük buğday tedarikçisi Rusya’dan en fazla buğday ithal eden ülke konumunda.
Finansal veri şirketi S&P Global’ın raporuna göre Rusya 2020-2021 arasında toplamda 22,7 milyon ton buğday ihraç etti. 13 Ocak itibarıyla Türkiye, Rusya’dan 4,6 milyon ton buğday ithal ederken, Mısır ise 3,5 milyon ton buğday satın alarak ikinci sıraya yerleşti.
Türkiye ve Mısır’ın toplam buğday ithalatının yüzde 70’ini Rusya’dan yaptığının hatırlatıldığı NYT analizinde, bunun “halihazırda ekonomik krizle, fırlayan gıda, akaryakıt ve elektrik fiyatlarıyla ve yüzde 50’ye yaklaşan enflasyonla boğuşan Türkiye’ye daha fazla yük bindirebileceği” değerlendirmesinde bulunuldu.
Rusya’dan sonra Ukrayna da önemli tahıl ihracatçıları arasında geliyor. Analizde, Ukrayna’nın dünyanın en büyük ayçekirdeği ve kanola tohumu ihracatçısı olduğu ifade edilirken, Kiev’in buğday ve mısırlarının yüzde 40’ını Ortadoğu ve Afrika’ya ihraç ettiği belirtildi.
Analizde, 10 yıldan uzun süredir ekonomik krizle boğuşan Lübnan’ın buğdayının yarısından fazlasını Ukrayna’dan ithal ettiği ve savaş çıkması durumunda ülkenin ihracat zincirinde yaşanacak sorunlardan olumsuz etkileneceği değerlendirmesi yapıldı.
“ABD’de enflasyonu yeniden yükseltebilir”
Doğu Avrupa’daki bir savaşın ABD ekonomisini de olumsuz etkileyeceğinin belirtildiği analizde, yüzde 7,5’le ülkenin son 40 yılın en yüksek enflasyonunu yaşadığı hatırlatılırken, finansal etkilerin Avrupa’ya kıyasla ABD için daha geçici olabileceğine de işaret edildi.
Analizde, Washington DC merkezli düşünce kuruluşu Amerikan Girişimcilik Enstitüsü’nden Christopher Miller’ın savaş çıkarsa yaşanacak tedarik zinciri sorunları nedeniyle “ABD’deki enflasyonda yeni bir artış görülebileceği” değerlendirmesine de yer verildi.
ABD, olası bir işgal durumunda Avrupa’da yaşanacak doğalgaz sıkıntısını hafifletmek için kıtaya tankerlerle sıvılaştırılmış doğalgaz göndermişti.
Rusya’nın Donbas kararının ardından artan gerginlik sonrası dün Dışişleri Bakanı Anthony Blinken, Kremlin’in 2014-2015’te imzalanan Minsk Protokülü’nü ihlal etmekle suçlamıştı. Birleşik Krallık Başbakanı Boris Johnson ise bugünkü açıklamasında “Rusya’ya karşı çok sert yaptırımlar uygulanmasına karar verildiğini” ifade etti.
KAYNAK: INDEPENDENT TÜRKÇE – YASİN SOFUOĞLU
