İtalya’daki XENON Collaboration adlı ekip, karanlık maddenin sırrını çözmek için özel olarak hazırlanan XENONIT adlı cihazda, bir protonun nötrona dönüşümünü gözlemlemeyi başardı. Yani, ksenon 124 (124Xe) izotopunun radyoaktif olarak bozunması gözlemlendi.
Bu gözlem sayesinde de kara maddeyi anlama yolunda bu önemli atılım gerçekleştirilmiş oldu.
Rensselaer Politeknik Enstitüsü’nün fizik bölümünde çalışan Yardımcı Doçent Ethan Brown, “Bu bozunumu, hareketli haliyle gördük. Bu şimdiye kadar doğrudan gözlemlenmiş en uzun ve en yavaş gerçekleşen süreç. Karanlık madde algılayıcımız, bunu gözlemleyecek kadar hassastı” ifadesini kullandı.
“Bu olaya tanıklık etmek inanılmazdı” diye Brown, bu olayın dedektörlerinin şimdiye kadar tespit ettiği en nadir şey olduğunu söyledi.
Webtekno’nun haberine göre, XENONIT adlı araçta tam 1.3 tonluk sıvı ksenon tankı bulunuyor ve tank, kozmik ışınlardan korunması amacıyla İtalya’da yer alıyor. Gran Sasso dağlarının 1500 metre altında yer alan tank böylece dış etmenlerden uzak tutuluyor.
Cihaz sayesinde bir protonun nötrona dönüşümünü gözlemleyen araştırmacılar, bu olaya ‘çift elektron yakalama’ adının verildiğini ve bu nadir olay sonucunda protonun iki elektronu kendi bünyesine katttığını belirtiyor.
İki elektronun protona katılmasının ardından kalan elektronların da kendilerini yeniden düzenlediğini belirten bilim insanları, bunun sebebinin ise çekirdeğin en iç katmanındaki elektronların proton tarafından yakalanması olduğunu söylüyor.
Araştırmacılar bu yöntemle, ksenona çarpan parçacıkları inceleyerek karanlık maddeyi inceleyebileceklerini umarken, Brown da bu olayı ‘nadir bir şeyin başka bir nadir şeyle çarpımı’ şeklinde nitelendiriyor.
Fen Fakültesi Dekanı Curt Breneman, konuyla ilgili olarak yaptığı açıklamada “Bu keşif, karanlık maddenin temel özellikleriyle ilgili bilgimizin sınırlarını genişletecek” ifadesini kullandı.
