Karadeniz’de, Covid-19 hızlı yayılımının takibi için mutasyon araştırması başlatıldı. Ancak Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) Tıp Fakültesi Tıbbi Mikrobiyoloji Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Faruk Aydın ‘ekonomik kısıtlılığı’ işaret ederek “Çalışma çok ciddi bir sonuç vermeyebilir” dedi.
Sağlık Bakanlığı’nın Türkiye haritası üzerinden yayınladığı verilere göre, Karadeniz Bölgesi’nde Samsun, Ordu, Giresun, Trabzon ve Rize üç haftadır nüfusa göre en çok vakanın görüldüğü iller olarak ‘çok yüksek riskli’ kategorisinde yer alıyor.
Kısıtlamalara rağmen, Karadeniz’deki vakalarda beklenen düşüşün yaşanmaması üzerine bilim insanları harekete geçti.
Prof. Dr. Aydın, corona virüsünün bölgede en fazla yayıldığı Samsun, Ordu, Giresun, Trabzon ve Rize’deki üniversitelerin de desteğiyle toplanacak virüs örneklerinin izole edilerek ‘gen sekansı’ yöntemiyle inceleme yapacaklarını anlattı.
Aydın şunları söyledi: “Çalışmanın protokolü yazılmaya başlandı, fakat ekonomik kısıtlılık nedeniyle yapacağımız ‘kesitsel’ çalışma çok ciddi bir sonuç vermeyebilir. Ayrıca mutasyon beklentimiz de çok yüksek değil. Genetik bir değişim meydana geldiği düşünülürse bilim çevreleri, bölgedeki pozitifliklerin yüzde 5’inin ‘gen sekansı’nın yapılmasını önermektedir. Bu kadar ciddi bir maliyetin altından üniversite olarak kalkmamız imkansız. O yüzden kesitsel bir çalışma hazırladık. Her ilden altışar virüsü izole edip bunların sekansını analiz edeceğiz ve bunların bilinen İngiliz, Güney Afrika, Brezilya, ABD’de yeni tanımlanan California ve New York mutasyonlarından farklı olup olmadığını inceleyeceğiz.”
Prof. Dr. Aydın, bölgede Covid-19 sayılarının kontrol altına alınamaması nedeniyle bu çalışmayı başlattıklarını belirterek şöyle konuştu: “Ülkemizdeki sayılardan dört kat yüksek sayıda olmamızın bir başka nedeni olmalı. Mutasyon mutlaka vardır demiyoruz ama bu sayıları bu yüzdelerde tutan bir neden var. Nedenlerden bir tanesi bu olabilir diye bu çalışmayı yapacağız. ‘Kesitsel’, yani sınırlı sayıda örnekte yapılacak bir çalışma olacağı için de mutasyon yakalamamız durumunda konuya ciddi derecede ışık tutacaktır. Yakalamama şansımız olması nedeniyle bir yorum yapamayacağız. Bu çalışmanın daha ileriye taşınması gerekli olabilir”.
‘Mutasyon şüphesi içimizi kemirdi’
Araştırma ekibinde yer alan KTÜ Tıp Fakültesi Tıbbi Mikrobiyoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Dr. Esra Özkaya, bölgedeki vaka sayılarına belirgin farklılık olduğunu hatırlattı.
Dr. Özkaya şöyle devam etti: “Bu farklılık, ‘mutasyon kaynaklı veya burayı temsil edebilecek özel bir mutasyon olabilir mi’ şüphesiyle içimizi kemirdi. Mutasyon çalışmaları çok daha derin araştırmalar, çok daha geniş gruplar halinde çalışılması gerek. Fakat biz sadece bu dönemi temsil edecek küçük sayılarda çalışılabilecek bir proje planladık. Bunların içinden bölgenin farklı aile gruplarını ve coğrafik bölgeleri temsil edecek suşları tercih etmeye çalıştık. Bunların ileri incelemelerini yapıp bölgemizi temsil edecek bir mutasyonla karşılaşabilir miyiz diye bakacağız.”
