Söke’nin Tekeler Mahallesi’ndeki zeytinliklerine yol açmak isteyen köylülerin, Beşparmak (Latmos) Dağları’ndaki antik dönem taş yolunun yaklaşık 4 kilometrelik bölümünü dozerle tahrip ettiği belirlendi. EKODOSD üyeleri, bu konuda yapılan şikayet üzerine harekete geçip, Aydın Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu’ndan çevre mühendisi Haydar Coşar, arkeolog Süleyman Özgen ve Aydın Arkeoloji Müzesi’nden arkeolog Songül Erbay ile bölgede inceleme yaptı. Antik yoldaki tahribat, yerinde tespit edildi. Yolun bazı bölümlerinin tamamen tahrip edildiği, bazı bölümlerinde ise dolgu yapıldığı belirlendi. EKODOSD tarafından gerekli ölçümlemeleri ve koordinatları alınan antik yolun, Aydın Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu’nca tescil edilip, korumaya alınmasının sağlanması için çalışma başlatıldı.
EKODOSD Başkanı Bahattin Sürücü, bir bölümü tahrip edilen taş döşeli yolun Antik Herakleia Kenti’nin kurucusu Pleistarkhos tarafından büyük maliyetle yaptırıldığını; Myus, Alinda, Alabanda, Tralleis Antik Kenti ve Menderes Vadisi ile Marsyas Vadisi’ni birbirine bağlandığını söyledi. Sürücü, “Latmos Dağları’nın hemen her yerinde görülebilen ve büyük ölçüde günümüze kadar ulaşmış olan taş döşeli yollar, yöre insanları ve trekking tutkunları tarafından hala kullanılıyor. Yüzyıllar boyu kullanılan bu yollarda, su geçiş yataklarında ve vadilerde yağmur sularıyla meydana gelen doğal tahribatlar, bazı alanlarda alüvyonların doldurması sonucu yer yer kesilmeler olmuş. Bazı bölgelerde arazi aralarında sınır duvarı olarak kullanılmış. Antik yolun en iyi ve en etkileyici bölümü Bozalan ile Herakleia arasındaki Kazıkaya Geçidi’nde olduğu görülüyor. Yaklaşık 2 bin 300 yıllık olduğu düşünülen yolun günümüze kadar ulaşıp, son 6 ay içinde tahrip edilmesi çok üzücüdür” dedi.
“Bu değerleri korumak herkesin görevi olmalı”
Antik yolun korunarak, gelecek kuşaklara bırakılması gerektiğini vurgulayan EKODOSD Başkanı Sürücü, şöyle konuştu:
“Bu tip antik taş döşeli yolların kesinlikle tahrip edilmemesi, taşlarının alınmaması, araçla bu yollara girilmemesi, gelecek nesillere ulaşması açısından çok önemlidir. Antik taş döşeli yollar, kültürel mirasımızın çok önemli birer parçalarıdır. Bu değerleri korumak, herkesin görevi olmalı. Binlerce yıllık taş döşeli yolun, Alinda gibi çok önemli bir antik kentin ve birçok özelliği bulunan kırsal Tekeler Mahallesi arasında olması, burada yapılacak ekoturizm faaliyetleri için büyük bir zenginlik oluşturmaktadır. Burada yapılacak doğru bir proje, yolun korunmasına, bölge insanının ekonomik gelişimine, Aydın turizminin tanıtımına katkı sağlayacaktır. Bölgemizdeki Antik Dönem yolları Dr. Anneliese Peschlow tarafından Herakleia ve çevresinde yapmış olduğu araştırmalarla tespit edilmişti. Herakleia’nın batı kesiminden dağın doruğuna doğru uzanan taş döşemeli yol sayesinde pek çok keşiflere imza atan Peschlow, Anadolu’nun bilinen en eski taş döşeli yollarının meydana çıkarılmasında büyük emek harcadı. Coğrafyacı ve kartograf Volker Höhfeld’le birlikte, daha henüz GPS’lerin çıkmadığı dönemlerde bir theodolit ve 4 metrelik bir mira ile tarihi 300 kilometrelik yolu ölçmüşlerdi.”
