Gelecek yıl ya da daha sonraki yıldan itibaren uzayda yürüyüşü de içeren, Uluslararası Uzay İstasyonu’na (ISS) turistik seyahatler planlanıyor. Turistik uzay seyahatlerine odaklanan ABD’li Space Adventures şirketinin yöneticisi Tom Shelley, böyle bir seyahati daha önce astronot olmayan kimsenin yapmadığını ifade ediyor. Space Adventures şirketi, Rus uzay çalışmaları kuruluşu Roskosmos ile birlikte ISS’ye seyahatler düzenlemeye hazırlanıyor.
Alman haber ajansı dpa’nın sorularını yanıtlayan Shelley, böyle bir seyahatin sadece çok zengin olanlar tarafından karşılanabileceğine işaret ederek, “Fiyatı çok yüksek, bu nedenle de bunu karşılayabilecek çok fazla insan yok” diyor. Shelley’in verdiği bilgilere göre Uluslararası Uzay İstasyonu’na bir uçuşun fiyatı 50 milyon euroya kadar çıkabilecek. 2023 veya 2024 yılı için planlanan turun uzayda yürüyüşü de içermesi halinde, fiyat daha da artacak.
Özel şirketlerde uzay turizmi rekabeti
2021 uzay turizmi açısından dikkat çekici bir yıl oldu. Yaz aylarında İngiliz milyarder Richard Branson ve ardından Amazon’un kurucusu Jeff Bezos, uzay araçlarıyla deneme uçuşları gerçekleştirdi. Daha sonraki aylarda Bezos’un kurduğu havacılık ve uzay şirketi Blue Origin’in düzenlediği seyahatlerde toplam 10 kişi uzay yolculuğu yaptı. Bu kişiler arasında Uzay Yolu dizisinde Kaptan Kirk’ü canlandıran aktör William Shatner de vardı.
Bezos’un şirketi Blue Origin 2022 yılında da uzay seyahatlerini sürdürmeyi planlanıyor, talebin yoğun olduğu belirtiliyor. Branson’un sahibi olduğu Virgin Galactic de uzay seyahatlerini sürdürmek istiyor.
ABD’li milyarder Elon Musk’un uzay şirketi Space X de, 2021 yılında uzaya turistik seyahatler düzenledi. Uzay aracı Crew Dragon ile seyahat eden dört yolcu, uzayda günlerce kaldı.
Japon iş insanı Yusaku Maezava ve asistanı Yozo Hirano ise Aralık ayında Roskosmos’a ait uzay aracı ile ISS’ye 12 günlük bir seyahat gerçekleştirdi.
2022’de Blue Origin ve Virgin Galatic’in yanı sıra ABD’li uzay şirketi Axicom Space de, 2022 yılında Amerikan Uzay ve Havacılık Dairesi (NASA) ile iş birliği çerçevesinde ISS’ye turistik seyahatler planlıyor.
Uzay araçları çok az kişi alıyor
Uzaya yolculuk yapmak birçok kişiye cazip gelse de uzay turizminin patlama yaptığını söylemek pek mümkün değil. Bunun en önemli nedenleri ise uzaya gitmek için ödenen fiyatın yüksek olmasının yanı sıra uzay araçlarının ve ISS’nin çok küçük olması. Soyuz uzay araçlarında turistler için sadece iki kişilik yer bulunuyor. Rusya ayrıca sonbaharda turistler için kısa bir eğitim programı başlattı.
Buna rağmen, uzaya gitmek isteyenlerin zamanının olması gerekiyor. Space Adventures şirketinden Tom Schelley, eğitim ve uçuş için yaklaşık üç ile dört ay ayrılması gerektiğini belirtiyor. Schelley, “Hayatta sorumluluklarımız var, bu nedenle de boş zaman bulmak zor oluyor” diyor.
Bunun yanı sıra uzaya gitmek isteyenlerde sağlık meselesi de bir sorun teşkil edebiliyor. Zaman içinde uzaya gitmek isteyen kişilerin taşıması gereken şartların azaltıldığını belirten Schelley, “Mükemmel olmak gerekmiyor. Bazı küçük sağlık sorunları olması problem değil. Riskleri bildiğimiz sürece, bunları yönetmemiz de mümkün” şeklinde konuşuyor.
Şimdiye kadar edinilen deneyimlere göre, örneğin yaşı ilerlemiş kişilerin vücutlarının yer çekiminin olmadığı ortamlarda nasıl tepki vereceği tam olarak bilinmiyor.
2001 yılından bu yana astronot olmayan sadece dokuz kişi ISS’ye seyahat etti. NASA’nın ISS’ye uçuş programını durdurması nedeniyle 2001-2020 yılları arasında sadece Rus yapımı uzay aracı Soyuz ile Uluslararası Uzay İstasyonu’na uçuşlar gerçekleştirildi. Yaklaşık bir buçuk yıldır ise NASA’nın iş birliğinde özel şirketlere ait uzay araçları ile de ISS’ye ulaşım sağlanabiliyor.
Uzay turizmine yönelik eleştiriler
Uzay turizminin geliştirilmesine yönelik planlar yapılırken, yapılan turistik seyahatler eleştirilere de neden oluyor. Bazı çevreciler, siyasetçiler ve ünlü isimler uzay turizmini zenginler için düzenlenen, hiçbir bilimsel ve insanlığın yararına olacak araştırma içermeyen, iklimi dikkate almayan bir etkinlik olarak nitelendiriyor. Uzay araçlarının fırlatılması sırasında tonlarca yakıt gerekmesi, malzeme ve lojistik destek ihtiyacının çok fazla olması ve uzaya giden her turistin karbon ayak izinin büyük olması da eleştirilen noktalar arasında bulunuyor.
Astronotlar da birkaç dakika uzayda vakit geçiren herkesin kendisini “astronot” olarak görmesini eleştiriyor. Amerikan Federal Havacılık İdaresi (FAA) de uzaya giden turistlerin sayısının artması üzerine uzaya giden herkese astronot broşu verilmesinden vazgeçti. FAA Başkanı Wayne Monteith, “2004 yılında hayata geçirilen astronot broşu programı, bu zorluklara dikkat çekme yönündeki esas hedefine ulaştı” dedi. Artık, uzaya giden kişilerin isimleri sadece internette ilgili listede yer alıyor.
