BBC Türkçe’deyer alan habere göre; ABD’nin en son aldığı yaptırım kararını değerlendiren Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekci, ABD’nin anlaşmadan tek başına çekilme kararı almasının uluslararası açıdan Türkiye’yi etkilemeyeceğini dile getirdi.
Anadolu Ajansı Editör Masası’nda soruları yanıtlayan Zeybekci, daha önce ABD, Avrupa Birliği (AB) ve diğer ülkeler tarafından yaptırımların uygulandığı dönemde Türkiye’nin İran ile ticaretine devam ettiğini ve bunun çokça tartışıldığını hatırlattı.
Ancak bu sefer durumun farklı olduğunu vurgulayan Bakan, “Bir taraf kendi başına diyor ki, ‘Ben çekildim.’ Bozulan anlaşma değildi, bozulan önceden birinin diğerine dikte ettiği bir şeydi” dedi.
Zeybekci, Birleşmiş Milletler kurallarına uygun olarak İran ile ticarete devam edeceklerini de söyledi:
“Diğer ülkelerin, AB ülkelerinin ve Türkiye’nin bu konuda ABD ile aynı fikirde olmadıklarını görüyoruz.
“Diğer taraftan ben şöyle görüyorum, bir şekilde ambargo veya yaptırımlar altına alınmış İran’a, o ülkelerin ve ABD’nin söylediği ‘Benim ürünlerim bu ülkeye gitmeyecek, bu ülkeyle ticarette Amerikan doları kullanılmayacak’ yaklaşımı Türkiye için bir fırsat.
“Ben, Birleşmiş Milletler’in İran’daki nükleer faaliyetlerle ilgili kararları varsa tabii ki onlara da uyarak ticaret yapmaya devam edeceğim.”
Frsansa’dan kınama
İran ile imzalanan nükleer anlaşmadan çekilme kararı alan ABD, İran Devrim Muhafızları Ordusu’yla bağlantıları olduğu gerekçesiyle altı kişi ve üç kurumu da yaptırım listesine ekledi.
ABD’nin kararıyla beraber Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) de yaptırım listesindeki İranlılarla ve şirketlerle iş yapılmasını yasakladı.
ABD, şirketlerin İran ile iş yapmayı durdurmak için altı ayı olduğunu ve yeni anlaşmalara giremeyeceklerini yoksa yaptırımla karşılaşacaklarını söyledi.
Zeybekci’nin de belirttiği gibi ABD’nin bu kararına AB de sert tepki verdi.
Fransa, ABD’nin İran ile ticaret yapan şirketlere tekrar yaptırım kararı almasını ‘kabul edilemez’ olarak niteledi ve kınadı.
Fransa Dışişleri Bakanı Jean-Yves Le Drian, ABD’nin kararı yüzünden Avrupa şirketlerinin bir bedel ödememesi gerektiğini dile getirdi.
Le Drian, yeni yaptırımların ABD’yi de etkileyeceğini belirterek Avrupalıların şirketlerini korumak için Washington ile müzakerelere başlayacağını belirtti.
Fransız Dışişleri Bakanı, diğer imzacıların anlaşmaya uyma kararına saygı duyulması gerektiğini de sözlerine ekledi.
Le Drian, ABD’nin bu hareketinin etkilerinin halihazırda yükselen petrol fiyatlarında ve Orta Doğu’da görülen siyasi belirsizlikte kendini hissettirdiğini aktardı.
Milyar dolarlık anlaşmalar
Fransa, İngiltere ve Almanya, İran ile anlaşmanın devam etmesi için çalışacaklarını söylemişti.
Almanya Ekonomi Bakanı Peter Altmaier, bu durumdan olumsuz etkilenen şirketlerin karşı karşıya kalacağı riskleri en aza indirmeye çalışacaklarını belirtti.
2015 yılında gerçekleştirilen nükleer anlaşmadan bu yana uçak şirketi Airbus, petrol devi Total, araba üreticileri Renault ve Peugeot gibi Fransız şirketleri İran ile milyar dolarlık anlaşmalar imzaladı.
Bu şirketlerin Kasım itibariyle yatırımlarına son vermeleri gerekecek yoksa ABD’nin yaptırımlarıyla karşı karşıya kalacaklar.
İran ise fırsat penceresi kapanmadan alımların gerçekleştirilebilmesi için Airbus ile iletişimde olduklarını söyledi.
Reuters’a konuşan İran Yol ve Kent Gelişimi Bakanı’nın üst düzey danışmanı olan Asghar Fakhrieh-Kashan, Airbus’ın en kısa sürede siparişleri yetiştirmek için acele ettiğini ve Avrupa’nın destek vermesi halinde bunun gerçekleştirilebileceğini ifade etti.
