Ülkedeki işsizlik artık kronikleşmiş sorun haline gelmiş durumda. Gençler eğitim hayatları boyunca iyi bir işe girmek için çalışıyor. Fakat artık üniversite mezunları da iş bulamıyor. Mezun oldukları alanda iş bulamayan gençler niteliksiz ve sosyal güvencesiz işlerde çalışıyor. Meslekleri dışında ve meslek kazandırmayan vasıfsız işleri kabul etmek zorunda kalıyor. Üniversite kontenjanları ve üniversite mezunlarının sayısı her geçen gün artarken üniversiteli işsiz sayısı da artıyor. Gençler arasında umutsuz yayılıyor. İş bulma umudunu yitiren gençler ise yurt dışına çıkma hayalleri kuruyor. İktidar ve sözcüleri ise gençlerin bir şekilde iş beğenmediğini savunuyor.
TÜİK verilerine göre ülke genelinde dar tanımlı işsiz sayısı 4 milyon 61, buna mevsimlik işçiler, iş aramayıp çalışmaya hazır olanlar ve ümitsiz işsizleri eklediğimizde sayı 9 milyon 638 bine yükseliyor. İşsizler içerisinde üniversite mezunlarının sayısı ise dikkat çekici. Dar tanımlı 4 milyon işsizin içerisinde 15 yaş ve üzeri 1 milyon 88 bin üniversite mezunu işsiz var.
TÜİK’in dar tanımlı işgücü istatistikleri işten çıkarma yasakları nedeniyle salgının işgücü piyasalarında yarattığı tahribatı perdeliyor. Zira TÜİK verilerine göre salgın dönemi doyunca işsizlik oranı azaldı. Ancak vahim tablo istihdam edilenlerin sayısındaki azalmada ortaya çıkıyor. İşten çıkarma yasaklarına rağmen istihdam son bir yılda 1,2 milyon kişi azaldı. Ekonomi artık iş yaratamıyor, bu dönemde istihdam edilenlerin sayısında ciddi azalmalar meydana geldi.
Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü’nün (OECD) 2019 yılında yayımladığı verilerine göre, Türkiye’de yükseköğretime katılım son 10 yılda iki kat artarken, üniversite mezunlarının istihdam edilme oranı yüzde 6 azaldı.
TÜİK’in son yayımladığı işgücü göstergelerinde üniversite mezunlarının istihdamdaki durumlarını inceledik. 2020 yılında istihdamda olan üniversite mezunlarının sayısı bir önceki yıla göre yalnızca 300 bin kişi artarak 7,4 milyona çıktı. Öte yandan istihdama katılım oranının da ciddi bir azalma söz konusu.
2019 yılında 15 yaş ve üzeri üniversite mezunlarının istihdama katılım oranı yüzde 79,3’ken 2020 yılında yüzde 75’e geriledi. Ülke genelinde toplam 31 milyon 706 bin kişi işgücüne dâhil olmuyor. Bunların içerisinde üniversite mezunlarının sayısı ise 2 milyon 831 bin kişi. Son bir yılda çeşitli nedenlerle artık iş aramaktan vazgeçen üniversite mezunlarının sayısı 680 bin kişi arttı. 2019 yılında işgücüne dâhil olmayan üniversite mezunlarının sayısı 2,1 milyondu.
Uzmanlık gerektirmeyen işlerde çalışan üniversite mezunu sayısı ise giderek artıyor. 2014 yılında nitelik gerektirmeyen işlerde çalışan üniversite mezunlarının sayısı 82 binlerdeyken aradan geçen 6 yılda yüzde 97,5 oranında artarak 162 bine yükseldi.
Uzmanlık gerektirmeyen işlerde çalışan üniversite mezunu sayısı (bin kişi)
KAYNAK: BİRGÜN / Havva Gümüşkaya
