Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), Enflasyon Araştırma Grubu (ENAG) hakkında yaptığı suç duyurusuyla ilgili bir açıklama yayınladı. 5429 sayılı Türkiye İstatistik Kanunu’nun 6. maddesinin 1. ve 3. fıkrasına atıfta bulunulan açıklamada “Kanunun bu maddesi, ‘Resmi İstatistik’ kapsamında olsun ya da olmasın, gerçek veya tüzel kişiler tarafından üretilerek yayınlanan her tür istatistiksel veri için geçerlidir” dendi.
Açıklamada “Çeşitli araştırmalar neticesinde üretilerek yayınlanan istatistiklerin, veri kalitesi açısından değerlendirilmesi kullanıcıların takdirinde olmakla birlikte, verinin hangi yöntemle üretildiğine dair temel bilgilerin açık ve net bir biçimde kamuoyu ile paylaşılması kanuni yükümlülüktür. Sınıflaması, anlaşılır ve eksiksiz açık metaverisi ile birlikte yayınlanan her tür istatistiksel veriye dair tanımlayıcı bilgilerin kullanıcıya uygun şekilde sunulması, Türkiye’nin de benimsediği ve uymayı taahhüt etmiş olduğu Avrupa İstatistikleri Uygulama Esaslarının ‘Erişilebilirlik ve Açıklık’ olarak tanımlanan 15. Maddesi gereği de zorunludur” bilgisi verildi.
Bahsi geçen grubun 2020 yılının eylül ayında başladıkları çalışmaları ile eş zamanlı olarak uzunca bir süre herhangi bir metaveri bilgisi paylaşmadığı ifade edilen açıklamada, “Sonraki dönemde internet sitelerinde açıklanan mevcut metaveri bölümü de standartlardan uzak ve son derece yetersizdir. Bu nedenle, kullanıcılar sınıflama, kapsam ve yöntemleri içeren bilgilere şeffaf bir biçimde erişememektedir” dendi.
Açıklamada, bu çerçevede kanunun ilgili maddelerine aykırı davrandığı değerlendirilerek 23 Şubat 2021 tarihinde Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı’na suç duyurusunda bulunulduğu anlatıldı. “Suç duyurusunun içeriği; ilgili grubun bültenleriyle birlikte gerekli açıklayıcı bilgileri yayınlamamalarıyla sınırlıdır, yayınlanan çalışmanın sonuçları ile ilgisi bulunmamaktadır” ifadesine yer verilen açıklama, şöyle devam etti:
“Ayrıca ilgili çalışmayı engellemeye veya durdurmaya yönelik değildir. Sadece kamuoyunun tam, eksiksiz ve doğru bilgilendirilmesi amaçlanmaktadır. Sözü edilen grupla ilgili rahatsız edici bir diğer husus da çalışmalarının sonuçlarını duyururken tüketici enflasyonunu kamuoyunu yanıltıcı şekilde resmi istatistik programında yer alan aynı isimle duyurmuş olmasıdır.
Örneğin 2021 yılı Ocak ayı sonuçlarının açıklandığı 3 Şubat 2021 tarihli İngilizce tweet paylaşımında ‘The Consumer Price Index (CPI) in Turkey has increased by %2.99 in January 2021’ şeklinde bir ifade yayınlanmıştır. Bu ifadenin Türkçe karşılığı ‘Türkiye’de Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) Ocak 2021’de % 2.99 arttı’ şeklindedir.
‘Grup, kamuoyunu özellikle uluslararası alanda yanlış bilgilendirmektedir’
Bu ifade ile kendi hesaplamalarını sanki resmi istatistik sonucuymuş gibi yayınlayan grup, kamuoyunu özellikle uluslararası alanda yanlış bilgilendirmektedir. TÜİK; araştırmacıları, ürettikleri ve yayınladıkları istatistikleri RİP kapsamında üretilen resmi veriler ile karıştırılmasına sebebiyet verecek şekilde isimlendirmeme, bu verileri kamuoyuna resmi istatistiklere duyulan güveni sarsacak veya manipülasyonlara zemin yaratacak şekilde sunmama gibi konularda gerekli hassasiyeti göstermeye davet etmektedir.
Kurumumuz; akademisyenlerin, araştırmacıların ve sivil toplum kuruluşlarının uyguladıkları örnekleme dayalı araştırmalarını ve istatistiksel çalışmalarını her anlamda desteklemektedir. Araştırmacılara örnek seçimi, soru kağıdı hazırlanması, sınıflama vb. konularda her türlü teknik desteği sağlamaktadır. TÜİK, kamuoyunda oluşturulmaya çalışılan algının aksine; amacı, kapsamı, metaverisi ve metodolojisi kamuoyuna tam ve doğru olarak aktarılmak suretiyle gerçekleştirilecek her türlü bilimsel çalışmaları ve istatistiksel araştırmaları bundan önce olduğu gibi bundan sonra da desteklemeye devam edecektir.”
