Konya, Ankara ve Aksaray sınırları içinde yer alan Tuz Gölü, kuşların göç yolu üzerinde olduğundan birçok kuş türünün ilkbahar ve yaz aylarında konaklama noktası oluyor. Her yıl yaklaşık 20 bin flamingo Tuz Gölü’nde konaklayarak kuluçka dönemini de burada geçiriyor.
Geçen yıl yaklaşık 18 bin yavru flamingo kuluçkadan çıkmıştı. Bu yıl da yine bölgeye kuluçka dönemini geçirmek üzere flamingolar gelmiş, ancak yağışların yetersizliği nedeniyle göldeki su seviyesinin azalması ve gölü besleyen su kanalların geçtiği yerlerdeki çiftçilerin tarlalarını sulaması için kanala bent çekmesi nedeniyle yavru flamingolar ölmüştü.
Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli ise ölümlere çevredeki kuyuların ya da sulamanın neden olmadığını savunmuştu.
‘Su kanunu hazırlanmalı’
51 STK’nın açıklaması şöyle:
“Yanlış su ve tarım politikaları ve uygulamaları, denetimsizlik 3 bin ila 5 bin arasında yavru flamingonun yaşamı yitirmesine sebep oldu.
Tuz Gölü, flamingonun Akdeniz Havzası’ndaki en büyük üreme kolonisi sahası. Her yıl yaklaşık 20 bin çift Tuz Gölü’nün ortalarındaki çamur adalarında güven içerisinde kuluçkaya yatıyor, yavrularını çıkarıyor ve yaşamını sürdürüyor.
1960’lı yıllardan bu yana, gölü besleyen su kaynaklarına müdahale ediliyor. Önce Gölü besleyen Melendiz Çayı üzerine Mamasın Barajı, ardından Peçenek Deresi ve İnsuyu Deresi üzerine Cihanbeyli Göleti yapıldı. Yıllardır göle can suyu dahi bırakılmıyor. Son yıllarda göle ulaşan tek su kaynağı, tarımsal atıklarla kirlenmiş de olsa Konya-Çumra Ovasının drenaj sularını taşıyan tahliye kanalı oldu. Bu yıl civardaki köylüler tahliye kanalı üzerine bentler yaparak kanalda biriktirdikleri sularla tarlalarını suladılar ve Tuz Gölü büyük ölçüde susuz kaldı.
DSİ’nin 2008 yılı verilerine göre Konya Kapalı Havzası’nda 27 bin 140’ı ruhsatlı, 66 bin 808’i kaçak olmak üzere 94 bine yakın yeraltı su kuyusu bulunurken günümüzde kuyu sayısı 140 bine ulaşmış durumda. Bunlardan sadece dörtte biri (yaklaşık 35 bini) belgeli, kalanı ise belgesiz yani kaçak işletiliyor. Bunların ne kadar su tükettikleri, hangi yöntemle sulama yaptıkları ise bilinmiyor.
Bu ay ise yavru flamingo gruplarının büyüdüğü ve beslendiği ve uçamadıkları için terk edemekleri alanlar kurudu ve bir felaket yaşandı. Sayısı 3 bin ila 5 bin arası tahmin edilen yavru flamingo maalesef açlıktan öldü. Ebeveynleri ve gölde yaşayan binlerce su kuşu da alanı terk etti.
Son 70 yılda ülkemizdeki sulak alanların yüzde 60’ından fazlasını geri dönüşü olmayacak şekilde kaybedildi. Geriye kalanlar da yanlış tarım politikaları sonucunda su rejimine yapılan müdahaleler ve kirlilik nedeniyle ciddi zarar görüyor.
Tuz Gölü, Seyfe Gölü, Ereğli Sazlığı, Sultan Sazlığı, Karapınar Ovası, Gediz Deltası, Acıgöl’de üreyen flamingolar, bu alanlara yapılan müdahaleler nedeniyle artık günümüzde sadece Gediz Deltası ve Tuz Gölü’nde üreyebiliyor.
Konya Kapalı Havzası bir zamanlar Avrupa çapında önemli bir sulak alanlar cennetiydi; havzada toplam alanı 350 bin hektarı bulan yirmiye yakın sulak alan bulunuyordu. Hotamış Sazlığı, Arap Çayırı, Yarma Bataklığı, Eşmekaya Sazlığı, Karapınar Ovası, Tersakan Gölü, Suğla Gölü, Hamidiye Gölü, Samsam Gölü ve dünyanın nazar boncuğu olarak tanımlanan Meke Gölü tamamen kurutuldu. Kulu Gölü, Bolluk Gölü ise can çekişiyor. 21 bin hektarlık Ereğli Sazlıkları’ndan geriye 150-250 hektarlık bir alan kaldı.
Konya Kapalı Havzası ülkemizin en az yağış alan bölgelerinden biri. Bölge su ihtiyacının büyük bir kısmını yeraltı sularından karşılıyor. Ancak yeraltı suları da aşırı kullanım nedeniyle hızla azalıyor. DSİ verilerine göre 1980’li yıllarda yeraltı su seviyesindeki düşüş 1 m civarında iken günümüzde yıllık ortalama düşüş 2 metrenin üzerine çıkmış durumda.
Türkiye’nin son kalan sulak alanları korumada önceliğimiz olmalıdır. Aksi halde on binlerce canlısıyla birlikte Tuz Gölü’nü de diğer önemli alanlarımızı da kaybetmemiz kaçınılmaz. 60’lardan bu yana uygulanan yanlış tarım politikalarının değişmesi ve küresel iklim krizine de uyum sağlayacak şekilde uygulamaya geçmesi gerekmektedir.
Su yaşamın en temel gereksinimidir. Kuruyan sulak alanları ilk terk edenler kuşlar oluyor. Maalesef terk edemeyenler bugün yaşandığı gibi ölüyor.
Yetkililere sesleniyoruz. Şimdi, suyumuz için seferberlik zamanı! Ekolojik işlevini yitirmiş sulak alanlarımızı yeniden sağlığına kavuşturacak ekosistem hizmetleri restorasyonu önceliklendirilmeli, insan ve doğanın su ihtiyacını bütünsel bir yaklaşımla ele alacak bir su kanunu hazırlanmalı ve bir an önce hayata geçirilmelidir.”
İmzacılar
Alakır Nehri Kardeşliği
Artvin Çevre Platformu (ARÇEP)
Ayvalık Başka Bir Okul Mümkün Eğitim Kooperatifi
Ayvalık Tabiat Platformu
Bozcaada Forum
Buğday Ekolojik Yaşamı Destekleme Derneği
Burhaniye Çevre Platformu ( BURÇEP)
Çekerek Irmağı Özgür Akacak Platformu
ÇEKÜL Vakfı
Çeşme Çevre Platformu
Çevre ve Arı Koruma Derneği – ÇARIK
ÇİNE YAŞAM PALTFORMU
Didim Çevre Platformu (DİÇEP)
Didim Derneği
Dikili Kültür ve Çevre Platformu (DİKÇEP)
Doğa Araştırmaları Derneği
Doğa Derneği
Doğa Kültür ve Yaşam Derneği ( Yaşamder )
Edremit ve Beldeleri Sokak Hayvanları Koruma Derneği ( EVBSHKD)
Ekoloji Birliği Gençlik Meclisi
Gülpınar Sürdürülebilir Yaşam Derneği
Haytap
Hemşin Yaşam Derneği
Her Yer Kazdağları
Karaburun Kent Konseyi
Kazdağı Doğal ve Kültürel Varlıkları Koruma Derneği
Kazdağları İstanbul Dayanışması
Kazdağları Kardeşliği
Koza Dağcılık Kültür Sanat ve Spor Kulübü Derneği
Kuşadası Çevre Platformu
Mersin Nükleer Karşıtı Platform
Muğla Çevre Platformu
Munzur Çevre Derneği (MÇD)
Munzur Koruma Kurulu (DEDEF)
NATURA Doğa ve Kültür Koruma Derneği (NATURA)
ODTÜ Kuş Gözlem Topluluğu
Orhanlı Köyü Kültür Doğa Gençlik ve Spor Kulübü Derneği
Roots & Shoots Türkiye (Kökler ve Filizler Derneği)
Samsun Çevre Platformu (SAMÇEP )
Sınırlı Sorumlu Proje Evi Üretim, Eğitim, İşletme ve Çevre Koruma Kooperatifi
Simurg Kuş Yuvası Derneği
Söke Çevre Platformu
SUYADER
Terme Çevre Platformu
Turgutlu Çevre Platformu
Türkiye Biyologlar Derneği
Yaşam ve Dayanışma Yolcuları
Yeni Foça Forum
Yeşil Artvin Derneği imzacı
Yuva Derneği
WWF Türkiye
