İlerleyen Rus ordusuna karşı Ukrayna ordusu ve halkının verdiği savaşta yeni bir cephe açılmış durumda: Teknoloji. Dijital Dönüşüm Bakanı Mikhailo Fedorov’ın liderliğinde, Silikon Vadisi’nin desteğini almak ve Rusya’yı zayıflatmak için adımlar atılıyor. Fakat Fedorov’un bazı taktiklerine itiraz edenler de var.
Kiev’de yer altındaki bir sığınakta, Ukrayna kabinesinin en genç bakanı Rusya’ya karşı dijital bir savaşı koordine ediyor.
Mikhailo Fedorov’un tercih ettiği silah sosyal medya. Twitter’ı kullanarak büyük teknoloji şirketlerine, Rusya’yla çalışmaya son verme çağrısı yapıyor.
Telegram’da kurduğu “Ukrayna’nın bilgi teknolojileri ordusu” kanalında ise Rusya’da siber saldırı düzenlenmesini istediği hedefleri paylaşıyor.
31 yaşındaki Fedorov’un hükümetteki rolü hayatı nasıl yaşadığıyla yakından bağlantılı; Fedorov hayatını cep telefonunda geçiriyor.
Savaştan önce esas hedefi, tüm kamu hizmetlerini akıllı telefonlardan erişilebilir kılmaktı.
Şimdi savaş nedeniyle bu girişime ara verip tüm enerjisini savaşa yöneltmek zorunda kaldı.
Fedorov uluslararası şirketlere, Rusya ile ilişkilerini kesmesi için baskı yaptı.
Apple, Google, Meta, Twitter, YouTube, Microsoft, Sony, Oracle… Bu teknoloji devleri hükümetlerden gelen mektupları karşılıksız bırakmaz.
Fedorov şirketlere yazdığı mektupları ve bazılarından gelen yanıtları sosyal medyada paylaştı.
Şirketlerin kararlarında ne kadar etkisi olduğunu bilmek imkansız olsa da çoğu şirket Fedorov’un çağrısından birkaç gün sonra Rusya’daki faaliyetlerini sonlandırdı.
Cumartesi günü PayPal’ın Rusya’dan çekileceği haberini ilk veren kişi oydu.
Samsung ve Nvidia’nın kararları da ilk olarak onun hesabından paylaşıldı.
İşgalin başlamasından kısa süre sonra Elon Musk’a attığı bir tweet de hızlı sonuç verdi: Milyarder işadamı 48 saat içinde Starlink uydularının konumlarını Ukrayna’ya göre ayarladı ve uydu üzerinden internete bağlanmayı sağlayan Starlink terminallerinden yolladı.
İnternetin veya telekomünikasyon altyapısının kesilmesi veya hasar görmesi durumunda bu terminaller hükümetin ülkeyle ve dünyayla bağlantı kurabilmesini sağlayacak.
Öte yandan Musk, uydu antenlerinin Ruslar tarafından hedef alınabileceğini söyledi ve yalnızca ihtiyaç halinde kullanılmalarını tavsiye etti.
Yarım milyondan fazla takipçisi var
Fedorov’un Twitter, Facebook, Instagram ve Telegram’da yarım milyondan fazla takipçisi var. Mesajlarını olabildiğince fazla kişiye ulaştırabilmek için tüm platformlardan paylaşım yapıyor.
BBC’nin sorularını e-posta ile yanıtlayan Fedorov, “Bizim için her platform çok önemli. Büyük şirketlerin dikkatini Ukrayna’daki korkunç olaylara çekmek istiyoruz. Ruslara da gerçekleri anlatıp hükümetlerini protesto etmelerini sağlamak istiyoruz” diyor.
Savaş öncesinde paylaşımlarının çoğunu Ukraynaca yaparken, artık dünyaya seslenmek için İngilizce paylaşımları çoğunlukta.
“Rusya’nın askeri saldırganlığına karşı koymak için en verimli araçlarımızdan biri Twitter oldu. Rus ekonomisini yıkmak için kullandığımız akıllı ve barışçıl bir araç” diyor.
Hükümet, orduyu finanse etmek için NFT satışa çıkardı
Teknoloji araştırmacısı ve yazar Stephanie Hare, Fedorov’un başarısının kendisini şaşırtmadığını söylüyor:
“31 yaşında. Bu işleri biliyor.”
İkna ve propaganda, savaşlarda eskiden beri kullanılan taktikler arasında.
Fakat Hare, sosyal medya şirketlerinin 2000’lerde faaliyet göstermeye başlamasıyla birlikte “insanların mesajlarını yayabilme hızındaki artışın tüm hesaplamaları değiştirdiğini” anlatıyor.
Fedorov’un bir sözcüsü, bakanlıktaki genç ekibin sürekli yeni fikirler ürettiğini, bunlardan beğenilenlerin hayata geçirildiğini söylüyor.
Bunun son örneklerinden biri de hükümetin, orduyu finanse etmek için NFT satışa çıkarması oldu.
Fedorov kripto para borsalarının, tüm Rus vatandaşlarının hesaplarını dondurmasını talep ediyor. Aralarında Binance’in kurucusunun da yer aldığı çok sayıda kişi ise bunun kripto paraların varlık nedenine ters düşeceğini söylüyor. Fakat bazı adımları da tartışma yarattı.
Siber güvenlik dünyasına endişe hakim
Bakanlık’ın “Ukrayna’nın bilgi teknolojileri ordusu” adlı bir Telegram hesabı açarak dünyanın dört bir yanından gönüllü hackerları bir araya getirmesi de eleştirilere yol açtı.
Grubun üye sayısı 270 bini aşarken Fedorov, “Tanklara karşı en iyi çözüm teknoloji” diyor ve ekliyor:
“Bilgi teknolojileri ordusu Rusya ve Belarus’taki şirketlerin, bankaların ve kamu kuruluşlarının dijital ve online kaynaklarını hedef alıyor. Rus kamu hizmetlerini, Tass, Kommersant, Fontanka ve diğer Rus medyasının sitelerini çökertmeyi başardık.”
Hackleme faaliyetleri şimdiye kadar basit vandallık seviyesinde kalsa da Fedorov’un ekibi açıkça Rusya’daki demiryolları ve elektrik şebekelerine saldırı çağrısı yapıyor.
Bunlar başarılı olursa sivillere de zarar verebilir.
Bu nedenle siber güvenlik dünyasında endişe duyanlar da var.
Centre for Strategic and International Studies düşünce kuruluşundan Suzanne Spalding, “Dijital dünyada sakin kalabilmek çok önemli. Siviller kritik altyapı tesislerine zarar veren dijital saldırılar düzenlerse buna nasıl bir misilleme yapılabileceğini kestirmek zor. Bir taraftan bir sivilin eylemi bir anda gerilimi artırabilir” diyor.
Fedorov’un bakanlığıyla yakın iletişimde olan Devlet Özel İletişim Ofisi, Cuma günkü açıklamasında hackerların Rusya’ya karşı saldırılarını savundu, “24 Şubat’ta işgalin başlamasından bu yana dünya düzeni eskisi gibi değil” dedi.
Rusya yanlıları tarafından Ukrayna’ya karşı düzenlenen dijital saldırılar da mevcut.
Fakat şimdiye kadar Rusya’yı etkileyen saldırılar çoğunlukta gözüküyor.
Rusya’nın ünlü askeri hackerları, bilemediğimiz nedenlerden ötürü henüz savaşta önemli bir rol oynamadı.
KAYNAK: BBC TÜRKÇE
