COP26 öncesi yapılan bir çalışmada, zengin ülkelerin yoksul ülkeler için uzun zaman önce vaat ettikleri 100 milyar dolarlık (yaklaşık 950 milyar TL) iklim krizi fonunu oluşturmada üç yıl gecikeceği belirtildi.
Bu hedefin, gelişmekte olan ülkelerin gelecek hafta Glasgow’da kendi CO2 salımı azaltma taahhütlerini vermelerini sağlamak için güvenlerini kazanmada kritik olduğu düşünülüyordu fakat amaçlanan miktar 2019’da 20 milyar dolar (yaklaşık 190 milyar TL) eksikti.
Şimdiyse söz konusu çalışma, 2020’ye kadar 100 milyar dolar bir araya getirmeyi amaçlayan ilk hedefe ulaşılamadığını doğruluyor fakat “2023’te hedefin tutturulacağından emin olunduğunu” dile getiriyor.
Oxfam yardım kuruluşu hayal kırıklığını şu ifadelerle belirtti:
“Bu plan, zengin ülkelerin hedeflerini üç yıl gecikmeli tutturacağını öne sürüyor.”
Almanya ve Kanada, COP26’ya giden süreçte en zengin ülkelere eksik milyarları ödeme taahhüdünde bulunmaları için baskı yapmakla görevlendirilmişti.
Araştırma raporunda 2023’te 100 milyar dolara ulaşılacağı tahmininin “20 Ekim 2021 itibarıyla gelişmiş ülkeler tarafından verilen taahhütlere dayandığı” ifade ediliyor.
Birleşik Krallık (BK), 2025’e kadar her yıl yaklaşık 2,3 milyar sterlin (yaklaşık 30 milyar TL) bağışlayacağı taahhüdünde bulunmuş fakat The Independent bu bağışların “ilave” olması gerektiği şartına rağmen söz konusu paranın azalan dış yardım bütçesinden alınacağını ortaya çıkarmıştı.
2023’e kadar olan gecikme, duyuruyu “iklim müzakerelerinde güven inşa etmek için gereken minimum” olarak nitelendiren ActionAid International da dahil çeşitli yardım gruplarının sert eleştirilerine maruz kaldı.
ActionAid International’ın iklim politikaları koordinatörü Terasa Anderson, “10 yıldan fazla süre önce verilmiş bir sözü yerine getirmek, COP26’nın başarılı geçmesinin çıtasını epey aşağı koyuyor” dedi.
Anderson, desteğin yüzde 71’inin “iklim açısından en savunmasız toplulukları daha fazla borca ve yoksulluğa iten” krediler şeklinde verildiği uyarısında da bulundu.
Oxfam’ın üst düzey iklim politikası danışmanı Jan Kowalzig, “zengin ülkelerin taahhütlerini yerine getirmede yetersiz kaldığı her yıl için yoksul ülkelere borçlu oldukları paraya” dikkat çekti.
Kowalzig “2020’de birikmeye başlayan bu açık muhtemelen onlarca milyar dolar tutarında olacak” dedi.
“Bunlar ulaşılabilir miktarda paralar. Hükümetler, Kovid-19 mali kurtarma paketlerine trilyonlar harcadı, bu da acil bir durumda harekete geçebildiklerini gösteriyor. Bu da acil bir durum.”
Rapor, hangi ülkelerin iklim için ne kadar finansman sağladığını belirtmese de Joe Biden geçen ay ABD’nin katkısını yılda 11,4 milyar dolara (yaklaşık 110 milyar TL) çıkararak ikiye katlama sözü vermişti.
BK ise iki yıl önce taahhüt ettiği miktarı artırmayı reddetti. Saygın bir düşünce kuruluşu, bunun gelişmekte olan ülkeleri yılda yaklaşık 1,9 milyar sterlinden (yaklaşık 25 milyar TL) mahrum bıraktığını öne sürdü.
Almanya ve Fransa önde gelen bağışçılar arasında yer alırken Avustralya, Kanada ve ABD düşük miktarda ödeme yapan ülkelerden. İtalya, İspanya, Portekiz ve Yunanistan ise konuyla ilgili kafa karışıklıkları sebebiyle eleştiriliyor.
BK hükümeti, “hedefe şu ana kadar ulaşılamamasının hayal kırıklığı yarattığını” itiraf etti ama COP26 Başkanı Alok Sharma artık “ilerlemenin” kesin olduğunu belirtti.
Sharma, duyurunun “güveni yeniden inşa etmeye yönelik bir adım olduğunu ve gelişmekte olan ülkelere öngörülebilir destek konusunda daha fazla güvence verdiğini” söyledi.
Fakat İşçi Partisi’nin iklim değişikliği sözcüsü Matthew Pennycock, 2023’e kadar beklemeyi “son derece endişe verici” olarak nitelendirdi.
Pennycock “Bu, iklim krizinin ön saflarında yer alan devletler için bir güven meselesi ve BK dahil yetersiz kalan her zengin ülkenin onlara güven vermek için daha fazlasını yapması gerekecek” dedi.
KAYNAK: INDEPENDENT TÜRKÇE – İREM ORAL
