Türkiye İşçi Partisi (TİP) İstanbul Milletvekili Ahmet Şık, Plan ve Bütçe Komisyonu’nun Dışişleri Bakanlığı bütçe görüşmelerinde, Türkiye’nin demokrasi, yargı bağımsızlığı, basın özgürlüğü gibi konularda dünyadaki yerini “Denetiminizdeki medyada bunları görmeniz mümkün değil, bilginiz olsun” sözleriyle anlattı.
Demokrasi, insan hakları, siyasi özgürlükler, düşünce ve ifade özgürlüğü ile basın özgürlüğü alanında çalışan çeşitli uluslararası örgütlerin hazırladığı raporlardan Türkiye ile ilgili verileri paylaşan Ahmet Şık, Küresel Özgür Özgürlük Raporu’na göre Türkiye’nin 100 üzerinden 32 puanla “özgür olmayan ülkeler” kategorisinde; 210 ülke içerisinden 151’inci sırada olduğunu söyledi.
Yolsuzluğa karşı önlemlerde 4 üzerinden 1 puan
Türkiye’nin siyasal özgürlüklerle ilgili olarak mevcut Hükûmet ve Cumhurbaşkanının adil seçilmesi puanının 4 üzerinden 2 olduğunu belirten Şık, nüfusun çeşitli kesimlerinin etnik, ırksal, dinî, cinsiyet LGBT+ ve diğer gruplar dâhil olmak üzere, tam siyasi haklara ve seçim fırsatlarına sahip olması üzerinden puanının ise 4 üzerinden 1 olduğunu kaydetti.
Şık, “OECD’nin yayımladığı 2021 Raporu’nda Türkiye’nin resmî yolsuzluğa karşı önlemlerin güçlü ve etkili olması puanı 4 üzerinden 1. Devlette açıklık ve şeffaflık puanı ise 4 üzerinden sıfır. Tanzanya ve Uganda şeffaflık ve yolsuzluğa karşı önlemlerde Türkiye’nin de 1 puan ilerisinde” diye konuştu.
“En yüksek puan 4 üzerinden 2 ile dini inanç ifade özgürlüğü”
Türkiye’nin küresel ölçekte özgür ve bağımsız medya puanı 4 üzerinden 1 olduğunu kaydeden TİP Milletvekili Ahmet Şık, bireylerin dinî inançlarını ve inançsızlıklarını kamusal ve özel alanda uygulama ve ifade etme özgürlük puanının ise 4 üzerinden 2 olduğunu belirterek, endekste Türiye’nin en yüksek puanı aldığı alanın bu alan olduğunu ifade etti.
Ahmet Şık’ın komisyon üyeleri ile paylaştığı diğer veriler şöyle:
Türkiye’nin akademik özgürlük ve kapsamlı siyasi telkinlerden arınmış eğitim sistemi puanı 4 üzerinden 1. Tanzanya ve Nikaragua akademik özgürlük bakımından Türkiye’nin üzerinde yer alıyor.
Bireylerin gözetim ve cezalandırma korkusu olmadan siyasi veya diğer hassas konularda kişisel görüşlerini ifade etmekteki özgürlük puanı yine 4 üzerinden 1. Türkiye sivil özgürlükler açısından Katar’ın 4, Umman’ın 3, Zimbabve’nin de 1 sıra gerisinde yer alıyor.
Türkiye’nin toplanma özgürlüğü, sivil toplum kuruluşları, özellikle insan haklarıyla ilgili işler uğraşanlar, sendika ve benzeri meslek örgütleri veya işçi örgütleri için özgürlük puanları 4 üzerinden yine 1.Türkiye toplanma ve STK özgürlüklerinde Angola’nın 1 puan gerisinde, STK ve sendikal faaliyet özgürlüğünde ise Irak’ın 1 puan gerisinde.
Türkiye, bağımsız yargı, hukuki ve cezai konularda yasal süreçlerin hüküm sürmesi konularında 4 üzerinden sıfır puan almış. Bağımsız yargı konusunda Nikaragua, Irak, Zimbabve, Uganda, Moritanya gibi ülkelerin gerisinde kalmış, hukuki ve cezai konularda Nikaragua’yla da aynı puana sahip.
Türkiye’nin, fiziksel gücün gayrimeşru kullanımına karşı korunması ile yasaların ve uygulamaların nüfusun çeşitli kesimlerinde eşit muamele yapılmasını garanti etmesi puanı 4 üzerinden 1.
OECD 2021 Raporu’na göre, Türkiye’de eğitim hizmetlerinden memnuniyet de yüzde 27 oranıyla son sırada yer alıyor. Türkiye suçun etkin kontrolünde OECD sınırının altında kalarak binde 8’den daha düşük bir puan alıyor.
İnternet özgürlüğünde özgürlük puanı 39’dan 34’e düştü. Türkiye, 74 ülke arasında 53’üncü sırada.
Bireylerin özellikle insan hakları standartları kapsamında korunan faaliyetlerin cezalandırılıyor olması puanı da 1 yani internet özgürlüğü sıralamasında Venezuela, Bangladeş, Azerbaycan, Etiyopya, Sudan, Ruanda, Irak, Zimbabwe gibi ülkelerin gerisinde.
Sınır Tanımayan Gazeteciler örgütünün Dünya Basın Özgürlüğü Endeksi’ne göre 180 ülke arasında 153’üncü sırada Türkiye. İşsizlik, enflasyon, faiz oranı, millî gelir gibi ekonomik göstergelerin esas alınarak hesaplandığı Dünya Sefalet Endeksi’nde ise 156 ülke arasında 21’inci sırada.
156 ülkenin kadın-erkek nüfusu arasındaki cinsiyet eşitsizliğini mercek altına alan Dünya Ekonomik Forumu Küresel Cinsiyet Eşitsizliği Endeksi’nde Türkiye 3 basamak gerileyip 133’üncü sıraya indi.
Kadınların ekonomiye katılmaya fırsat eşitliği kategorisinde 140, iş gücüne katılımda 137, aynı işe eşit ücrette 95’inci, eğitim olanakları eğrisinde 101’inci, sağlıkta 85’inci ve siyasi yaşamda temsilde 114’üncü sırada yer aldı.
