Rusya’nın resmi gaz şirketi Gazprom, Eylül ayına kadar 2 milyar metreküp gaz almayı planlayan Hollanda’nın en büyük gaz şirketi GasTerra’ya tedariki bugün durdurdu.
Hollanda hükümetine göre, Gazprom’un kararı halen haneler için bir şey ifade etmese de önümüzdeki kış gaz stoklarını doldurmayı daha da zorlaştırcacak.
Ruble ile ödemeyi reddeden Danimarka’nın da benzer bir kararla karşı karşıya kalması bekleniyor.
Shell, Esso Nederland ve Hollanda devleti ortaklığıyla kurulan GasTerra, Gazprom ile Eylül ay sonuna kadar 2 milyar metreküp gaz alımı için anlaşmıştı. Hollandalı şirkete göre Amsterdam’daki gaz piyasasında bu miktarda gaz aldı.
Ancak Rus tedarikçi şirketi, Gazprombank’ta euro ve ruble cinsinden bir hesap açılmasını istedi. Gazprom’a göre, ruble hesabı açan Avrupalı şirketler, daha sonra ödemelerin euro ile yapabilir, banka da bu parayı rubleye çevirerek ödeme yapar.
Hollandalı GasTerra şirketi, Gazprombank’taki paranın Rusya’nın kontrolünde olması nedeniyle bu öneriyi riskli bulduğunu ve bunun Avrupa Birliği’nin (AB) yaptırımlarını ihlal edebileceğini bildirdi.
GasTerra, yapılan anlaşmalara uymadığı gerekçesiyle Gazprom’a karşı yasal işlem başlatmaya hazırlanıyor.
Gazprom’un kestiği 2 milyar metreküp gaz, Hollanda’nın yıllık gaz ihtiyacının yaklaşık yüzde 5’ini oluşturuyor.
GasTerra sözcüsü, bunun önemli bir miktar olduğunu ancak yeri doldurulamaz olmadığını söyledi. Gazprom ile olan sözleşme 1 Ekim’de zaten biteceğini ve bir daha yenilenmeyeceğini vurgulayan sözcü, 2 milyar metreküp gazın başka kaynaklardan tedarik edileceğini söyledi.
Gazprom’un yan kuruluşu Wingas ile uzun süreli sözleşmesi olan Hollandalı enerji şirketi Eneco ise Rusya’dan gaz almaya devam ediyor. Eneco, sözleşme gereği ödemeleri euro üzerinden yapamaya devam etmeyi bekliyor.
Hollanda İklim ve Enerji Bakanı Rob Jetten, Gazprom’un kararının uluslararası gaz piyasasında daha fazla huzursuzluk yaratacağını ve bunun sonucunda gaz tedarikinde sorumlu şirketlerin yükümlülüklerini yerine getiremeyebileceklerini söyledi.
Jetten özellikle sıvılaştırılmış gaz alımıyla depolama tesislerinin zamanında yeterince doldurulacağını umuyor.
Enerji arzı için halen yüzde 15 oranında Rus gazına bağımlı olan Hollanda, sıvılaştırılmış gaz alımı, enerji tasarrufu ve sürdürülebilir enerji sayesinde kısa sürede bu bağımlılıktan kurtulmak istiyor.
Hollanda hükümeti, tedarikte sorun çıkması durumunda ülkenin kuzeyindeki Groningen bölgesinde çıkarılan gazın kullanımını da son çare olarak görüyor.
Bakan Jetten, şu an için bunun gerekli olmadığını belirterek, “Groningen sakinlerine, o bölgedeki gaz üretimini azaltacağımıza dair söz verdik ve buna uyuyoruz” dedi.
Gaz çalışmaları nedeniyle yaşanan depremler nedeniyle Groningen bölgesinde çok sayıda bina hasar gördü. Bu nedenle hükümet, gaz üretimini azaltma kararı aldı.
Danimarka da ruble ile ödemeyecek
Danimarka’nın en büyük enerji şirketi Orsted de, Gazprom’a euro yerine ruble ile ödeme yapmayı reddetti. Bu nedenle Rusya’nın Danimarka’ya yönelik gaz akışını da kesmesi bekleniyor.
Danimarkalı yetkililer, Gazprom’un vanayı kapatmasının, kendilerini doğrudan etkilemeyeceğini belirterek, gaz sıkıntısı halinde acil durum planın devreye sokacaklarını bildirdi.
Rusya’yı Danimarka’ya doğrudan bağlayan bir gaz boru hattı yok. Bu nedenle vana kapatılsa bile Danimarka, bundan hemen etkilenmeyecek.
Uluslararası Enerji Ajansı’na (IEA) göre, Avrupa Birliği ülkeleri geçen yıl Rusya’dan 155 milyar metreküp gaz ithal etti. Bu, Avrupa’nın toplam gaz ithalatının yaklaşık yüzde 45’ini oluşturuyor.
KAYNAK: BBC TÜRKÇE – YUSUF ÖZKAN
