İsrailli liderler, Hamas’ın yer yüzünden silineceğini ve Gazze’nin asla eski haline dönmeyeceğini ilan etti.
Hamas’ın, İsrail’e düzenlediği saldırıda 1.300 kişinin ölmesinden sonra, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu “Her bir Hamas üyesi artık ölü” dedi.
Demirden Kılıçlar Operasyonu’nun amacı, İsrail ordusunun daha önce Gazze’de planladıklarından çok daha muhteris görünüyor. Ancak bu gerçekçi bir askeri görev mi ve İsrailli komutanlar bunu nasıl gerçekleştirebilir?
Gazze’nin karadan işgali, ev ev kent çatışmaları gerektiriyor ve sivil nüfus açısından büyük bir risk oluşturuyor. Hava saldırıları daha şimdiden yüzlerce kişinin ölümüne, yüz binlerce kişinin de evlerinden kaçmasına neden oldu.
İsrail ordusunun ayrıca, Gazze’deki bilinmeyen yerlerde tutulan en az 150 rehineyi kurtarma görevi de var.
İsrail Genelkurmay Başkanı Herzi Halevi, Hamas’ı “parçalamayı” taahhüt etti ve Gazze’deki siyasi liderini özellikle hedef gösterdi. Peki, Hamas’ın Gazze’de 16 yıldır devam eden yönetiminden sonra, Gazze için nihai bir vizyon var mı?
İsrail Ordu Radyosu’ndan uzman Amir Bar Şalom “İsrail’in her bir Hamas üyesini yok edebileceğini sanmıyorum. Çünkü aşırı İslamcı bir fikir. Ancak elinizden geldiği kadar zayıflatabilir ve böylece operasyonel kabiliyetleri kalmaz” diyor.
Kara saldırısı risklerle dolu
İsrail’in Gazze saldırısı, harekatı yoldan çıkartabilecek birkaç faktöre bağlı.
Hamas’ın silahlı kanadı İzeddin El Kasım Tugayları, İsrail saldırısına hazırlanmış olmalı. Patlayıcılar yerleştirilmiş, baskınlar planlanmıştır. Tünel ağını İsrail güçlerine saldırmak için kullanabilirler.
2014’teki saldırıda, İsrail’in piyade birlikleri anti tank mayınları, keskin nişancılar ve baskınlarla ağır kayıplar vermiş, Gazze kentinin kuzeyindeki bir mahallede yaşanan çatışmalarda da yüzlerce sivil ölmüştü.
İsrail’in 1,1 milyon Filistinli’nin Gazze Şeridi’nin kuzey yarısını tahliye etme talebinin nedenlerinden biri de bu.
İsrail, savaşın aylar sürebileceği uyarısı yaptı ve 360 bin kişi gibi rekor sayıda yedek asker silah altına alındı.
Soru, İsrail’in uluslararası çekilme baskısı olmadan saldırısını ne kadar sürdürebileceği.
Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği Gazze’nin hızla bir “cehennem çukuruna” dönüştüğü uyarısı yaptı. Ölü sayısı hızla artıyor, su, elektrik ve yakıt tedariki kesildi ve şimdi nüfusun yarısının evlerini terk etmesi istendi.
İsrail’in önde gelen güvenlik ve istihbarat gazetecilerinden Yossi Elman “Hükümet ve ordu, uluslararası toplumun, en azından Batılı liderlerin desteğini arkasında hissediyor. Felsefe ‘seferber olalım, çok zamanımız var’ şeklinde” diyor.
Ancak Elman er ya da geç İsrail’in müttefiklerinin, Gazze’de açlık çekenlerin görüntülerini görürlerse devreye gireceklerine inanıyor.
Rehinelerin kurtarılması
Rehinelerin bir çoğu İsrailli ama aralarında çok sayıda yabancı ülkelerin vatandaşı ya da çifte vatandaşlığa sahip olanlar da var. Dolayısıyla, aralarında ABD, Fransa ve İngiltere’nin de bulunduğu diğer bazı yönetimler de bu saldırıyla ve rehinelerin güvenle serbest bırakılmasıyla ilgileniyor.
Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Fransız-İsrailli ailelere sevdiklerini güvenle geri götürme sözü verdi ve “Fransa çocuklarını asla terk etmeyecek” dedi.
Rehinelerin akibetinin, askeri planlamacıları ne kadar etkileyeceği belirsiz ve ayrıca İsrailli liderlerin üzerinde iç baskı da var.
Amir Bar Şalom, yaşananları, Filistinli saldırganların 1972 Münih Olimpiyatları’nda 11 İsrailli sporcunun öldürülmesine benzetiyor.
Saldırıdan sorumlu herkesin bulunup, öldürülmesi için bir operasyon başlatılmıştı ve Şalom hükümetin adam kaçırmalara dahil olan herkesi avlamak isteyeceğini söylüyor.
Gazze’nin farklı yerlerinde tutulan bu kadar çok rehineyi kurtarmak, İsrail’in seçkin komando birliği Sayeret Matkal’ın kabiliyetlerinin ötesinde olabilir. Hamas, İsrail saldırısını caydırmak için rehineleri vurma tehdidinde de bulundu.
İsrail, 2011’de Hamas’ın beş yıl rehin tuttuğu askeri Gilat Shalit’in serbest kalması için 1.000’den fazla mahkumu salıvermişti. Ancak İsrail, büyük bir mahkum takasını artık yeniden düşünecektir. Çünkü mahkum takasında serbest kalanlardan biri, Yahya Sinwar Hamas’ın Gazze’deki siyasi lideri oldu.
Komşular yakından izliyor
İsrail’in kara saldırısının süresini ve sonuçlarını İsrail’in komşularının nasıl tepki vereceği de etkileyebilir.
Gazze’yle sınırı bulunan ve şimdiden Refah kapısından yardım gönderilebilmesi için bastıran Mısır’dan artan taleplerle karşılaşabilir.
İsrail Ulusal Güvenlik Çalışmaları Enstitüsü’nden Ofir Winter “İsrail’in saldırısından sonra Gazzeliler acı çektikçe, Filistinlilere sırtını dönüyor gibi gözükmemek için Mısır üzerindeki baskı artacaktır” diyor.
Ancak Winter, Kahire’nin Gazzelilerin Mısır’a kitlesel bir şekilde geçişine izin vereceğini ya da İsrail’e karşı askeri bir müdahaleye girişmeyeceğine inanıyor.
İsrail’in kuzeydeki Lübnan sınırı da yakından gözlemleniyor.
Şu ana dek Hizbullah birkaç sınır ötesi saldırı düzenlese de, İsrail’e karşı yeni bir cephe açmadılar.
Hizbullah’ın başlıca destekçisi İran, şimdiden İsrail’e karşı “yeni cepheler” açmaktan bahsediyor. ABD Başkanı Joe Biden da özellikle bu konuda uyarıda bulundu. ABD Başkanı “Bu durumdan çıkar sağlamaya çalışan ülkelere ve örgütlere tek bir sözüm var: Yapmayın!” demişti.
Bu mesajı iyice vurgulamak için de Washington Doğu Akdeniz’e uçak gemileri yolladı.
Gazze’de İsrail için son ne olacak?
Hamas önemli oranda zayıflatabilirse, yerine ne geleceği sorusu gündeme gelebilir.
İsrail 2005’te ordusunu ve binlerce yerleşimciyi bölgeden çekmişti ve işgalci güç olarak geri dönmeye de niyeti yok.
Ofir Winter, bir iktidar değişiminin potansiyel olarak Filistin Yönetimi’nin bölgeye geri dönüşünün yolunu açabileceğine inanıyor. Filistin Yönetimi ya da El Fetih, 2007’de Hamas tarafından kovulmuştu.
Winter, Mısır’ın da daha pragmatik bir komşuyu memnuniyetle karşılayacağına inanıyor.
Gazze’nin yıkıma uğrayan altyapısının, yeniden inşa edilmesi gerekiyor.
Hamas’ın saldırısından önce bile İsrail Gazze’ye giren sivil ve askeri kullanımı olabileck ürünlere sıkı kısıtlamalar koyuyordu. İsrail şimdi daha sert kısıtlamalar getirebilir.
İsrailli toplulukların korunabilmesi için Gazze sınırında daha geniş bir tampon bölge çağrıları da yapıldı. İç istihbarat servisi Shin Bet’in eski başkanı Yoram Cohen, 2 kilometre genişliğinde “Görüldüğü yerde vurma” bölgesinin, mevcut alanın yerine geçmesi gerektiği görüşünde.
Saldırının sonucu her ne olursa olsun, İsrail benzer bir saldırının asla tekrarlanmamasını güvence altına almak istiyor.
KAYNAK: BBC TÜRKÇE
