Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’in daveti üzerine Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti’ni ziyaret etti.
Ziyaret, geçen hafta Azerbaycan’ın Dağlık Karabağ’daki Ermeni ayrılıkçılara karşı başlattığı ve ateşkesle sonuçlanan operasyon sonrası da Azerbaycan’a destek niteliğinde.
Cumhurbaşkanları Erdoğan ve Aliyev, Nahçıvan’da yaptıkları bir saate yakın süren ikili görüşme sonrasında iki ülke arasında varılan anlaşmaları törenle imzaladılar.
Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, törenden sonra düzenlenen basın toplantısında Erdoğan’a “BM kürsüsünde Azerbaycan’ın çıkarlarını savunan adil, uluslararası açıklamalarda bulundunuz” diyerek teşekkür etti ve Karabağ’daki operasyon sonrasında “Ermenistan şartlarımızı kabul etti” dedi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan ise, Karabağ operasyonunun başarıyla tamamlanmasından dolayı “Muzaffer Azerbaycan ordusunu tarihi başarısı ve sivillere yönelik insani tavrı dolayısıyla tebrik ediyorum” diye konuştu. Erdoğan Erivan’ın kendisine uzatılan barış elini tutmasını ve samimi adımlar atmasını beklediklerini de söyledi.
Ziyaret sırasında Iğdır-Nahçıvan doğal gaz boru hattı için bir temel atma töreni yapıldı ve Azerbaycan ile Türkiye arasında Kars -Nahçıvan Demiryolu projesine ilişkin bir niyet protokolü de imzalandı.
Cumhurbaşkanı Aliyev Türkiye ile Azerbaycan arasındaki ticaret hacminin bu yıl yüzde 40 artarak 6 milyar doları aştığını, hedeflerinin 15 milyar dolar olduğunu söyledi.
Geçen hafta Dağlık Karabağ’da neler yaşandı?
Azerbaycan 19 Eylül’de Dağlık Karabağ’da “terörle mücadele” operasyonu başlattığını duyurmuş, bölgedeki Ermeni güçlere teslim olmaları ve “yasa dışı rejime” son vermeleri çağrısı yapmıştı.
Azeri Savunma Bakanlığı, Dağlık Karabağ’daki Ermeni güçlerini Azeri Ordusu mevzilerini “sistematik top ateşine tutmakla” da suçladı.
Ermenistan Savunma Bakanlığı ise, Ermenilerin ateş açtığı iddiasının gerçeklerle bağdaşmadığını söyledi.
Dağlık Karabağ’daki Ermeniler Azerbaycan’ın askeri operasyon başlatmasından 24 saat sonra ateşkesi kabul etti.
Dağlık Karabağ, uluslararası alanda Azerbaycan toprağı olarak tanınıyor, ancak bölgenin geniş kesimleri 30 yıldır Ermeni güçlerinin kontrolü altındaydı.
Karabağ’ı evleri olarak tanımlayan 120 bin Ermeni’nin liderleri, Pazar günü Reuters’a Azerbaycan’ın bir parçası olarak yaşamak istemedikleri ve etnik temizlikten korktukları için Ermenistan’a gideceklerini söyledi.
Ermenistan hükümeti, Pazartesi sabah yerel saatle 05.00 itibarıyla 2.900’den fazla kişinin Dağlık Karabağ’dan Ermenistan’a geçtiğini açıkladı.
Ermenistan Cumartesi günü BM’den Karabağ’daki Ermenilerin haklarını gözlemleyecek bir misyon göndermesini istedi ve varlıklarının tehlike altında olduğunu savundu.
Azerbaycan ise suçlamayı reddediyor ve bölgedeki Ermenileri, ülkenin eşit yurttaşları olarak yeniden entegre etmek istediğini söylüyor.
Zengezur Koridoru neden önemli?
Erdoğan ile Aliyev arasındaki bir saatlik baş başa görüşmede Türkiye-Azerbaycan ikili ilişkileri, Karabağ’daki son gelişmeler başta olmak üzere güncel, bölgesel ve küresel meselelerin ele alındığı bildirildi ama ayrıntı verilmedi.
Görüşmede gündeme gelmesi beklenen önemli konulardan biri de Zengezur Koridoruydu.
Bu koridor, Nahçıvan’ı Azerbaycan’ın batısına bağlayacak olan ve Ermenistan topraklarından geçmesi beklenen yolu ifade ediyor.
Daha geniş anlamda ise proje Azerbaycan’ı doğrudan Türkiye’ye bağlamayı amaçlıyor.
2020’deki 2. Dağlık Karabağ Savaşı sonrası imzalanan anlaşmada Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti ile Azerbaycan arasında ulaşım yollarının açılması öngörülmüştü ancak henüz bu konuda bir ilerleme kaydedilmedi.
Ancak Azerbaycan ve Ermenistan bu maddeye farklı yaklaşıyor.
İlgili maddede, “Bölgedeki tüm ekonomi ve ulaşım bağlantıları açılacaktır. Ermenistan Cumhuriyeti; insanların, araçların ve malların her iki yönde engelsiz hareketini organize etmek için Azerbaycan Cumhuriyeti’nin batı bölgeleri ile Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti arasındaki ulaşım bağlantılarının güvenliğini garanti eder” ifadelerine yer veriliyor.
Metinde ayrıca, “Tarafların mutabakatı ile Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti’ni Azerbaycan’ın Batı bölgelerine bağlayan yeni ulaşım bağlantılarının inşası gerçekleştirilecektir” cümlesi yer alıyor.
Azerbaycan bu madde ile iki ülkenin Zengezur koridoru konusunda anlaşmış olduğunu öne sürüyor.
Ermenistan ise ulaşım yollarının açılmasını desteklediğini ancak bu maddede Zengezur adının kullanılmadığı gibi Bakü’nün talep ettiği şekliyle bir koridor projesinden de bahsedilmediğini belirtiyor.
