İngiltere’nin en büyük turistik merkezlerinden dünyaca ünlü British Museum, bir süredir değerli bazı parçaların çalındığı haberleri ile gündemde.
Başkent Londra’da bulunan müzenin yetkilileri, altın ve mücevher gibi değerli parçaların “kayıp, çalıntı ya da hasarlı” olduğuna dair haberler sonrası, bir çalışanını görevden aldı.
Polis ise konuyla ilgili soruşturma başlattı.
Müze, insanlık tarihi, sanat ve kültür alanında milyonlarca kıymetli parçaya ev sahipliği yapıyor.
Peki çalındığı düşünülen parçalar hakkında ne biliniyor?
Tarihte daha önceki bilinen müze hırsızlıkları neler?
eBay’de satışa kondu
Kaybolan parçaların 2023 yılı öncesinde, “belirgin” bir zaman aralığında müzeden alındığı düşünülüyor.
Bu parçalardan bazıları eBay’de, tahmini değerinin çok altında satışa kondu.
Müze yönetimi, millattan önce 15. ve 19. yüzyıllar arasında ortaya çıktığına inanılan bu parçalardan hiçbirinin yakın zamanda ziyaretçilere sergilenmediğini, daha çok araştırma amacıyla tutulduklarını belirtti.
Müze direktörü Hartwig Fischer ise, “bir hayli olağandışı” olarak nitelediği bu olaylar sonrası parçaların geri kazandırılması için çabaladıklarını açıkladı.
Kaybolan, hasarlı ya da çalıntı parçaların hangileri olduğuna dair nihai kayıtları tutmaya çalıştıklarını söyleyen Fischer, müzede güvenlik önlemlerini sıkılaştırdıklarını duyurdu.
Görevine son verilen müze çalışanı hakkında yasal işlem yapıldığı kaydedildi.
Londra polisi bu yılın başından beri soruşturma yürüttüğü hırsızlık olaylarıyla ilgili gelişmelerin, soruşturma sürerken kamuoyu ile paylaşılmamasını talep etti.
Şu ana dek gözaltına alınan da olmadı.
BBC’nin görüş talebinde bulunduğu müze ve polis yetkilileri, görevden alınan çalışanın kimliğini açıklamazken, bu parçaların tam olarak hangileri olduğunu ve nasıl ortadan kaybolduklarına dair bir bilgi de vermedi.
Öte yandan antik 19. yüzyılın başlarından kalma mücevherlerin tanınmış tarihi eser koleksiyoncusu Charles Townley’nin koleksiyonundan alındığı düşünülüyor.
İngiliz Telegraph gazetesinin aktardığına göre 1.000 ila 2.000 parça kayıp.
Bu durum, British Museum’un arşivcilik faaliyetleri ve güvenliğine ilişkin tartışmaya yol açtı.
Tarihte başka hangi parçalar kayboldu?
British Museum’da yakın tarihte de bazı değerli parçalar kayıplara karıştı.
Değeri 750 bin sterlin (yaklaşık 955 bin dolar) olan bir Cartier yüzük ile 12 cm’lik mermer büst bunlardan bazılarıydı.
Müze yetkilileri, 1970’li yıllarda çok sayıda tarihi madeni para ve madalya çalındığını açıkladı.
Çatıdan müzeye giren hırsızlar 1993’te değeri 250 bin sterline (yaklaşık 318 bin dolar) yakın Roma İmparatorluğu dönemine ait madeni para ve mücevheri götürdü.
2002’de Antik Yunan dönemine ait 2 bin 500 yıllık heykelin çalınması sonrası müzenin güvenlik önlemleri gözden geçirildi.
Son olarak 2017’de, pahalı bir Cartier elmasın 2011’den beri kayıp olduğu açıklandı.
Dünyanın en önemli müzelerindeki benzer hırsızlıklardan bazıları:
- 1911’de Vincenzo Peruggia isimli bir çalışan Paris’teki Louvre Müzesi’nden ünlü Mona Lisa tablosunu çaldı.
- Norveçli sanatçı Edvard Munch’un Çığlık tablosu 2004’te Munch Müzesi’nden çalındı ancak 2 yıl sonra bulundu
- “Örümcek Adam” lakabıyla ünlü usta bir hırsız, Paris’teki bir müzeden beş tarihi eseri çaldı
- 1985’te yine Paris’teki bir müzeden, ziyaretçilerin gözleri önünde empresyonist sanatçılara ait eserler, aynı yıl Meksika’daki arkeoloji müzesinden 124 sevilen eser çalındı.
- 2. Dünya Savaşı sırasında Avrupa’da Naziler, 2022’de Ukrayna’yı işgal eden Ruslar, buradaki eserleri yağmaladı
Öte yandan British Museum son yıllarda, sergilediği bazı eserleri ait olduğu ülkelere geri vermesi konusunda baskı altında.
Örneğin Yunanistan Elgin Mermerleri olarak da bilinen Parthenon Mermerleri’nin ülkeye iadesini talep ediyor.
19. yüzyılda İngiliz diplomat Lord Elgin tarafından kaçırılan bu eserler British Museum’da sergileniyor.
BBC’ye konuşan Yunanistan Kültür Bakanı Lina Mendoni, hırsızlık skandalları sonrası British Museum’ın güvenlik önlemlerine dair kaygıları olduğunu söyledi, kalıntıların Atina’daki Akropolis Müzesi’nde bir araya getirilmesi yönündeki taleplerini de yineledi.
British Museum’un parlamento grubuna başkanlık eden milletvekili Tim Loughton ise, Yunanistan’ı “bariz şekilde fırsatçılık yapmakla” suçladı. BBC’ye konuşan Loughton, “Depodaki kıymetli parçaların kayıplara karıştığı doğru ama bu yaşananlar, bir Mona Lisa hırsızlığı değil” dedi.
Mart ayında İtalyan yetkililer, yüzyıllardır Vatikan Müzeleri’ndeki antik Parthenon kalıntılarından üçünü Yunanistan’a iade etmişti.
Etiyopya, Nijerya ve Gana gibi bazı ülkeler de altın, silah, mücevher ve bazı kutsal değeri olan parçaların British Museum’dan iadesini istiyor.
