ŞİÖ’nün 23. liderler zirvesine seslenen Çin Devlet Başkanı Şi Cinping, yeni Soğuk Savaş çıkarma, bölgede renkli devrimler düzenleme girişimlerine karşı koymak, örgüt içinde ulusal para birimleri cinsinden işlemler ve anlaşmaları artırmak gerektiğini söyledi. Zirve, İran’ın ilk kez zirveye resmen ŞİÖ üyesi olarak katılması bakımından da önemli.
Hindistan’ın evsahipliğinde videokonferans yoluyla düzenlenen Şanghay İşbirliği Örgütü’nün (ŞİÖ) 23. liderler zirvesinde, İran’ın ŞİÖ üyesi olduğu resmen açıklandı.
Çin Devlet Başkanı Şi Cinping, zirvede şu mesajları verdi:
- Dışarıdan yeni bir Soğuk Savaş ve bölgemizde blok çatışmasını kışkırtma girişimlerine karşı uyanık kalmalıyız.
- ŞİÖ üyesi devletlerin bulunduğu bölgede renkli devrimler düzenleme girişimlerine de karşı çıkmak gerekiyor.
- Bölgesel barışı koruma ve ortak güvenliği sağlamaya yönelik çaba gösterelim. Uzun vadeli bölgesel barış ve istikrarı sağlamak bizim ortak sorumluluğumuz.
- Rekabet yerine işbirliğine ve birbirinin temel çıkarlarına saygıya ihtiyaç var.
‘Korumacılık karşıtıyız’
- Çin, ekonomik küreselleşmenin doğru yönünde ısrar edecek, korumacılığa, endüstriyel-tedarik zincirlerinin ayrıştırılması veya bozulmasına, tek taraflı yaptırımlara ve ulusal güvenlik kavramlarının genişletilmesine karşı çıkacak.
‘Uluslararası sorunlara siyasi çözüm teşvikçisiyiz’
- Çin, sağlam bir bölgesel güvenlik bariyeri oluşturup acil uluslararası ve bölgesel sorunlara siyasi çözümleri teşvik etmeye devam edecek. Karşılıklı yarar sağlayan işbirliğinden daha büyük bir pasta yapmaya çalışacak.
- Çin, dünyaya yeni fırsatlar sunmaya hazır.
- ŞİÖ, hegemonyacılığa ve güç siyasetine direnmeli.
- ŞİÖ içinde ulusal para birimleri cinsinden işlemler ve anlaşmaları artırmamız lazım.
- Kuşak ve Yol Girişimi ile çeşitli ülkelerin kalkınma stratejileri arasındaki sinerjiyi teşvik etmek, ticaret ve yatırımın serbestleştirilmesini ve kolaylaştırılmasını teşvik etmek, liman altyapısı ve bölgesel uluslararası lojistik koridorlarının inşasını hızlandırmak ve bölgesel endüstriyel-tedarik zincirlerinin istikrarını ve düzgünlüğünü sağlamak için çaba sarf edilmeli.
Hindistan Başbakanı Narendra Modi, konuşmasında, İran’ın ŞİÖ’ye katılımı ve Belarus’un ŞİÖ üyesi olma niyet muhtırasını imzalamasından memnuniyetini vurguladı:
- İran’ın ŞİÖ ailesine tam üye olarak katıldığını söylemekten memnuniyet duyuyorum. Bu konuda İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ve İran halkına en iyi dileklerimi iletiyorum.
- Belarus’un ŞİÖ’ye üyeliği için niyet muhtırasının imzalanmasını da memnuniyetle karşılıyorum.
- ŞİÖ, son 20 yılda tüm Avrasya bölgesinde barış, refah ve kalkınma için önemli bir platform olarak ortaya çıktı.
- ŞİÖ’yü geniş bir çevreden ziyade geniş bir aile olarak görüyoruz. ŞİÖ Dönem Başkanı olarak Hindistan, çok yönlü işbirliğimizi yeni zirvelere taşımak için çaba sarf etmektedir.
- Hindistan’ın bu bölgeyle binlerce yıllık kültürel ve halklar arası bağları, ortak mirasımızın canlı bir kanıtıdır.
- Güvenlik, ekonomik kalkınma, bağlantı, birlik, egemenlik ile toprak bütünlüğüne saygı ve çevre koruma, Hindistan’ın ŞİÖ vizyonunun temel direkleridir.
- Hindistan, ŞİÖ’de 5 işbirliği ayağı oluşturdu: Startup ve inovasyon, geleneksel tıp, gençliğin güçlendirilmesi, dijital katılım ve paylaşılan Budist mirası.
- ŞİÖ ülkelerinden gençlerin yeteneklerinden yararlanmak için Genç Bilim İnsanları Meclisi, Yazarlar Meclisi, Startup Forum ve Gençlik Konseyi organize edildi.
- Bölgesel ve küresel barış için bir tehdit oluşturan terörle mücadele etmemiz gerekecek.
- (Pakistan’a atıfla) Bazı ülkeler sınır ötesi terörü politikalarının bir aracı olarak kullanıyor ve teröristlere sığınak sağlıyor. ŞİÖ, bu ülkeleri kınamaktan çekinmemeli.
- Böyle ciddi bir konuda çifte standarda yer olmamalı. Terörün finansmanına karşı işbirliğini de artırmalıyız. Ülkelerimizde gençliğin radikalleşmesini durdurmak için daha fazla adım atmalıyız. Radikalleşme konusunda yayımlanan ortak açıklama, ortak taahhüdümüzün kanıtıdır.
Hindistan ile temel çatışma kaynağı Keşmir’i her yolu kullanarak Pakistan ile birleştirmeyi amaçlayan ve Hindistan’daki bir dizi terör saldırısından sorumlu tutulan cihatçı örgüt Leşker-i Tayyibe’den Sacit Mir’in ‘küresel terörist’ ilan edilmesine yönelik Hindistan ile ABD’nin BM Güvenlik Konseyi’ne sunduğu tasarı, Çin tarafından reddedilmişti. Zaman zaman Hindistan’la sıcak sınır çatışmaları yaşayan Çin’in özellikle Kuşak ve Yol Girişimi kapsamında Pakistan’la ekonomik açıdan sıkı bağları bulunuyor.
Modi, ABD’nin çekilmesiyle 15 Ağustos 2021’de Taliban’ın kontrolüne geçen Afganistan’la ilgili de şu mesajları verdi:
*Afganistan’daki durum bölgenin güvenliğini doğrudan etkiledi…Afgan halkının refahı için el birliğiyle çalışmamız gerekecek. Afgan vatandaşlarına insani yardım, seçilmiş ve kapsayıcı hükümet, uyuşturucu kaçakçılığı ve terörizmle mücadele, kadınların, çocukların ve azınlıkların haklarının güvence altına alınması: Bunların hepsi ortak önceliklerimiz… Afgan topraklarının komşu ülkelerde istikrarsızlığı yaymak veya aşırılık yanlısı ideolojileri teşvik etmek için kullanılmaması önemli.
Çin Halk Cumhuriyeti, Rusya Federasyonu, Kırgızistan, Tacikistan, Kazakistan, Özbekistan, Hindistan, Pakistan’ın üye olduğu ŞİÖ’ye bu zirve vesilesiyle İran 9. üye olarak katıldı.
