TikTok, ABD’deki en popüler ücretsiz telefon uygulaması. Ancak uygulama sadece içeriğiyle değil, Çin Komünist Partisi ile bağlantılı olduğu iddiasıyla manşetlerde.
Telefon uygulamasını yöneten ByteDance şirketinin sahibi Shou Zi Chew, geçen günlerde ABD Kongresi’nin karşısına çıktı ve Çin devletinin uygulamanın erişebildiği verilerin ne kadarına sahip olduğuna ilişkin sorularını yanıtladı.
Ancak sosyal medya platformu, Batı ülkelerindeki teknoloji pazarlarını fetheden tek Çinli mobil uygulama değil.
Apptopia isimli analitik firması, ABD’deki en çok tercih edilen 10 ücretsiz mobil uygulama arasında üç uygulamanın daha Çinli firmalara ait olduğunu tahmin ediyor.
Aynı uygulamalar İngiltere’de de en çok indirilenler arasında.
Peki bu uygulamalar neler ve onları bu kadar başarılı kılan ne tür sebepler var?
CapCut
Video düzenleme uygulaması CapCut, genellikle TikTok kullanıcıları için yardımcı bir düzenleyici olarak öne çıkıyor. Sensor Tower verilerine göre yalnızca Şubat ayında 13 milyon kez indirildi.
Video düzenleme aracı, popüler şarkılar, filtreler ve özel efektler eklemek bazı özellikler sunuyor.
CapCut, TikTok’un ana şirketi ByteDance’e ait.
Shein
Forbes’e göre Shein, 2012 yılında kurulan ve şu anda yaklaşık 15 milyar dolarlık bir değere sahip küresel bir moda markası.
Çinli milyarder Chris Xu tarafından kurulan şirketin merkezi Singapur’da bulunuyor.
Uygulamada uygun fiyatlı yüzlerce ürünü günlük olarak bulmak mümkün. Yine Instagram ve TikTok’ta #SheIn etiketiyle yapılan aramalarda çok sayıda video görebilirsiniz.
Temu
Temu, bir alışveriş uygulaması. ABD’de piyasaya sürülmesinden bu yana bir yıldan az süre geçti. Ancak şimdiden Amerikan devleri Amazon ve Walmart’ı geride bıraktı.
Online süpermarket, giyimden elektroniğe kadar pek çok şey satıyor. Uygulamayı kullananlar üyelik gerektiren indirim mağazalarından ziyade, doğrudan Çinli üreticilerden ürün satın alabiliyor.
Uygulamadaki ürünlerin fiyatları o denli düşük ki, Super Bowl mücadelesi sırasında yayımlanan bir reklamdan sonra, çok sayıda Amerikalı internette “Temu yasal mı?” diye arama yaptı.
Şirketin genel merkezi Boston’da. Ancak şirketin ana kuruluşu, doğrudan tüketiciye yönelik ürünlerde uzmanlaşmış Çinli internet perakende devi PDD Holdings.
Neden popülerler?
Uzmanlara göre Çinli telefon uygulamalarının ABD’deki başarısının sebebi, ABD’li uygulamaların Çin’de yasak olmasından dolayı kendi pazarlarında sıkı bir rekabete tabi olmaları.
Anlık mesajlaşma uygulaması WeChat gibi iyi performans gösteren uygulamalar, gerek Çin’de gerekse diğer ülkelerde, kullanıcıların ihtiyaçlarını karşılamak için oldukça başarılı öneri algoritmalarına sahip.
MIT Technology Review internet sitesinde, Çinli teknolojiler konusunda uzmanlaşmış bir gazeteci ve araştırmacı olan Zeyi Yang, “Çin’deki teknoloji şirketleri, kendi ülkelerinde o kadar yoğun bir rekabet dönemi yaşadılar ki, bu onları bazı açılardan Amerikan uygulamaları kadar iyi ya da daha iyi yaptı” değerlendirmesinde bulundu.
TikTok, küresel pazarda büyük başarı elde eden Çin’e ait ilk uygulama. Ancak ABD’li parlamenterler ve ulusal güvenlik uzmanları, Çin’de üretilmiş uygulamaların veri gizliliği ihlalleri yapabileceği ve Çin Komünist Partisi’nin sansürüne karşı savunmasız kalabileceği konusunda uyarılarda bulundu.
Yapay zeka alanında yaşanan rekabete ilişkin bir kitabın yazarı Paul Scherer’e göre ABD ve diğer demokratik ülkelerin, TikTok gibi Çin uygulamalarının Çin’in dışına çıkması sorununu nasıl ele aldığı, ifade ve bilgi özgürlüğü konusunda derin sonuçlar doğuruyor.
“Güvenlik duvarı yaratıldı”
Apple gibi ABD merkezli teknoloji firmaları, kullanıcılarının verilerine yönelik hükümet taleplerini engellemek üzere uzun süren hukuki mücadeleler verdi. Ancak Bay Scherer, Çin’de böyle bir kanalın bulunmadığını belirtti:
“Günün sonunda, Çin Komünist Partisi’nin bir şeyler yapmasını söylemesi karşısında Çinli şirketlerin başka çaresi yok.”
TikTok patronu Shou Zi Chew, Amerikalıları korumak için bir “güvenlik duvarı” yaratıldığını açıkladı ve Kongre üyelerine güvenlik kaygıları konusunda güvence vermeye çalıştı.
TikTok tarafından BBC’ye gönderilen açıklamada, ABD kullanıcı verilerinin yabancı hükümetlerin erişimi dışında olduğu belirtildi.
BBC, yorum için diğer uygulamalarla da iletişime geçmeye çalıştı.
Sözleşmeler ve veri gizliliği
Scherer, ABD’li Kongre üyelerinin kapsamlı veri gizliliği yasalarını kabul edene kadar, herhangi bir uygulamanın veri ihlallerine karşı savunmasız olabileceğini söylüyor:
“’Çinli ne olursa olsun kötüdür’ gibi refleks var.
“Ama insanların tüm uygulamalara şüpheyle yaklaşması gerektiğini düşünüyorum. İnsanlar hangi uygulamada hangi kullanıcı sözleşmesini kabul ettiğini tam olarak anlamadan, sahip olduğu veriden zaten vazgeçiyor.”
KAYNAK: BBC TÜRKÇE
