Çevrecilerin “(T)alan Başkanlığı” adını verdiği ve yapılaşmayı hızlandırarak Uludağ’ın doğasını tahrip edeceğini savunduğu Uludağ Alan Başkanlığı kanun teklifi, TBMM Genel Kurulu’nda kabul edilerek yasalaştı.
Kanunla, milli park sınırları içinde tek yetkili olan Tarım ve Orman Bakanlığı ile Doğa Koruma ve Milli Parklar Müdürlüğü’nün yetkileri, Kültür ve Turizm Bakanlığı’na ve Uludağ Alan Başkanlığı’na devrediliyor.
Uludağ Alanı’nda korunması gereken taşınmaz kültür ve tabiat varlıklarına ilişkin yapılacak her tür plan, proje, uygulama, iş ve işlemler bundan sonra, Uludağ Alan Komisyonu kararları uyarınca yürütülecek.
Teklif, Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından hazırlanan ve AKP Bursa Milletvekili Efkan Ala’nın da aralarında olduğu 45 milletvekilinin imzasıyla Kasım ayında Meclis Başkanlığı’na sunulmuştu.
Kanunun bazı maddeleri şu şekilde:
- Uludağ Alanı’nda kömür ve akaryakıt depoları, sanayi ve benzeri tesisler kurulamayacak. Ancak kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce Maden Kanunu hükümlerince işletme ruhsatı almış alanlarda, Alan Komisyonu’nca belirlenecek kriterlere uyulması kaydıyla kazanılmış haklar korunarak faaliyetler sürdürülebilecek. Bunun dışında madencilik faaliyetleri yapılamayacak, entegre tesislere yer verilemeyecek.
- Uludağ’daki kamu hizmetlerinde kullanılan bina ve tesisler, kamu konutları ile Tarım ve Orman Bakanlığı’nca yapılan veya yaptırılan tüm yapı ve tesisler dışındaki Hazine’nin özel mülkiyetinde veya devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan taşınmazlar, orman sayılan yerler ile daha önce Milli Parklar Kanunu gereğince tespit ve ilan edilen yerler, talep etmesi halinde Uludağ Alan Başkanlığı’na tahsis edilecek. Genel kolluk kuvvetlerine tahsisli veya bunların kullanımında olan taşınmazlar hakkında bu hüküm uygulanmayacak.
- Uludağ’da bulunan Hazine ile kamu kurum ve kuruluşlarının özel mülkiyetindeki taşınmazların satışı, trampası, kiraya verilmesi, işletilmesi, işlettirilmesi, ön izin verilmesi ve üzerlerinde irtifak hakkı kurulması, devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerlerin kiraya verilmesi, işletilmesi, işlettirilmesi, ön izin ve kullanma izni verilmesi gibi işlemler Başkanlığın uygun görüşü alınarak yapılacak Bu taşınmazlardan turizm amaçlı kullanılmasında yarar görülenlerin tahsisi, kamulaştırılması, kiralanması, işletilmesi, işlettirilmesinde Kültür ve Turizm Bakanlığı yetkili olacak.
- Uludağ’da gerçekleştirilecek turizm amaçlı sportif faaliyetler ile alana ilişkin işletmecilik faaliyetlerini yapma, yaptırma, izin verme ve denetleme yetkisi Başkanlığa veriliyor.
- Uludağ’da, planların gerektirdiği her türlü hizmet ve faaliyetler ile koruma, yönetim, işletme, tanıtım, spor, eğlenme ve dinlenme hizmetleri için gerekli her türlü altyapı ve diğer tesislerin yapılmasında, yaptırılmasında, işletilmesinde, işlettirilmesinde ve bu işlemlerin ilgili belediye başkanlıkları ile koordine halinde yürütülmesinde Başkanlık yetkili kılınıyor.
Çevreciler ne diyor?
Dünya Doğayı Koruma Vakfı’nca yapılan yazılı açıklamada, “Söz konusu teklif ve gerekçesi incelendiğinde, asıl amacın alandaki turistik gelişimi (özellikle daha fazla sayıda insana hizmet verecek kış turizmi) kolaylaştırmak olduğu anlaşılmaktadır” denilmişti.
Açıklamada, Uludağ Alan Başkanlığı uygulamasının yapılaşmayı hızlandırarak ormanlara, yaban hayata, bitkilere, su kaynaklarına ve kentin iklim değişikliğine karşı uyum becerisine zarar vereceği kaydedilmişti.
Change.org’da kanun teklifine karşı açılan kampanyaya 15 bine yakın kişi imza attı. Metinde, Uludağ’ın statüsünün değiştirilerek “imar alanlarının genişletileceği” savunuldu.
Kampanyada, “T(alan) Başkanlığı’nın ne olduğunu 1. Derece Arkeolojik ve Doğal Sit alanı Kapadokya’ya yapılan yoldan biliyoruz” denildi.
Kanunda, Uludağ’daki doğal değerleri ile jeolojik, jeomorfolojik dokusunun, turizm potansiyelinin korunmasına ve yaşatılmasına yönelik alınan tedbirlere aykırı davranılması halinde 50 bin liradan 500 bin liraya kadar idari para cezası uygulanacağı da kaydedildi.
CHP ve HDP milletvekilleri tepki gösterdi
Kanun teklifine, bazı muhalefet milletvekilleri de çevrecilerle aynı gerekçeler nedeniyle tepki gösterdi.
CHP milletvekili Mahmut Tanal, teklife ret oyu verdiğini açıkladı.
CHP Bursa Milletvekili Nurhayat Altaca Kayışoğlu, teklifi veren milletvekillerinin oylama salonunda olmadığını duyurdu:
TÜRKPA Çevre ve Doğal Kaynaklar Komisyonu üyesi CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, “Uludağ’a yazık olacak” paylaşımını yaptı.
HDP Ankara Milletvekili Filiz Kerestecioğlu da “Uludağ milli park statüsünden çıkarılıp; yetkiler, otel patronlarına, sermayedarlara devrediliyor” dedi.
1961 yılında milli park ilan edildi
Uludağ, 2.543 metre yüksekliğiyle Marmara Bölgesi’nin en yüksek zirvesini oluşturuyor. Toplam genişliği 107.282 hektar.
Uludağ, 1961 yılında milli park ilan edildi. Milli park olan kısım 12 bin hektarı kapsıyor.
Uludağ Milli Parkı’nın yüzde 71’i orman, yüzde 28’i mera ve kayalık, yüzde 0,4’ü açık, yüzde 0,1’i sulak alan, yüzde 0,5’i ise yerleşim alanı.
Dünya Doğayı Koruma Vakfı’nın verdiği bilgilere göre, Uludağ’ın “olağanüstü” bitki örtüsü, 96’sı ülke çapında nadir, toplam 791 taksondan oluşuyor.
Ciddi bir yaban hayatına sahip olan Uludağ barındırdığı sakallı akbaba ve kaya kartalı üreme popülasyonları ile aynı zamanda Türkiye’nin Önemli Kuş Alanları’ndan (ÖKA) biri.
