Türkiye’nin girişim ekosistemini inceleyen Startups Watch araştırma şirketi verilerine göre 2020’de 165 girişim 139 milyon dolar yatırım aldı.
Bu, yatırım miktarının 2019’a kıyasla yüzde 31 artması anlamına geliyor.
Ancak Türkiye’de girişimciliği uzun zamandır takip eden isimlere göre bu veri ekonominin büyüklüğüne oranla düşük.
Dijital girişim platformu StartupMarket’ın CEO’su Serkan Bağçe, yatırım miktarının Avrupa’da 36 milyar dolara, dünyada ise 300 milyar dolara ulaştığına dikkat çekerek bu rakamın yeterli olmadığını aktarıyor.
Diğer yandan ABD’li Zynga tarafından 1,8 milyar dolara satın alınan Peak oyun şirketi, geçen yıl Türkiye’nin ilk “unicorn” girişimi oldu.
1 milyar dolar değerlemeye ulaşan girişimlere “unicorn” deniyor.
Uzmanlar, 2021’de de en az bir girişimin 1 milyar dolar değerlemeye ulaşmasını bekliyor.
Türkiye’de girişimcilik ekosisteminin büyümesi için ise cesur ve küresel düşünen girişimciler ile yatırımcılara ihtiyaç var.
Insider, Meditopia ve Getir en çok yatırım alan girişimler
Startups Watch kurucusu Serkan Ünsal’a göre 2020’de yatırım miktarının artmasında kurulan fonların sayısının artmasının rolü var.
2020 yılında 10 fon toplamda 270 milyon dolarlık bir kaynak yarattı.
Ünsal, “Büyük ve küresel düşünen girişimciler çoğaldıkça daha yüksek miktarda yatırım arıyorlar, böylece rakam da artıyor” diyor.
Bir yazılım şirketi olan Insider, bir meditasyon uygulaması olan Meditopia ve ürün sipariş uygulaması Getir, 2020’nin en çok yatırım yapılan girişimleri oldu.
Startups Watch’ın raporuna göre bu üç girişimin de ortak özelliği yerel pazarla kalmayıp dünyaya açılmaları.
‘Girişimciye ve ekibine yatırım yapılır’
Boğaziçi Üniversitesi’nde girişimcilik dersleri veren öğretim üyesi Dr. Oğuzhan Aygören de, “Yurt dışında büyük değerlemelere sahip şirketler tek bir pazarı hedeflemiyor, daha ilk günden küresel bir vizyonla yola çıkıyorlar” diyor.
Türkiye’de kurulan Getir, Mutlubiev, Armut, Insider ve Faladdin gibi girişimlerin de küresel bir vizyonla yola çıktığı için başarılı olduğunu dile getiren Aygören, “Girişimci çok önemli, öncelikli olarak girişimciye yatırım yapılır. Türkiye’de de başarılı kurucuların sayısı artıyor” diye de ekliyor.
Türkiye’de girişimlere yapılan yatırım miktarının gayri safi milli hasılaya oranla olması gerekenin 10’da biri büyüklükte olduğunu vurgulayan Aygören’e göre Türkiye’de girişimciliğe dair bilginin yayılmasıyla ekosistem büyümeye başladı:
“10 sene öncesiyle bugünü kıyasladığımızda yatırım almak ne demek, yatırım süreçleri nasıl işliyor, değerleme nasıl hesaplanıyor, şirkete melek yatırım nasıl oluyor konularıyla ilgili bilgi çoğaldı, rol modelleri oluştu, yurt dışıyla bağlantılar arttı. Silikon Vadisi’nin dünyaya yönelik arayışı arttı. Bütün bunlar birleşince daha fazla girişimci çıkıyor artık.”
En çok girişim oyun sektöründe
Startups Watch raporuna göre 2019 ve 2020’de Türkiye’de en çok girişim oyun sektöründe kuruldu.
Son iki yılda Türkiye’de 141 oyun şirketi kuruldu.
Yatırımcılar adet olarak en çok SaaS (hizmet olarak yazılım), finans teknolojisi ve sağlık teknolojilerine yatırım yaparken, miktar olarak bakıldığında ise SaaS, yapay zeka ve pazarlama teknolojileri öne çıktı.
Avrupa’da 18. sırada
Türkiye geçen yıl da 100 milyon dolar üzeri yatırım yapılan ülkelerden biri oldu.
Avrupa ülkeleri arasında Polonya’nın ardından 18. sırada yer aldı.
Türkiye, Orta Doğu ve Kuzey Afrika’da ise Birleşik Arap Emirlikleri ile Sudi Arabistan’ın ardından dördüncü sırada bulunuyor.
‘Girişimcilik Türkiye’de emekleme aşamasında’
Teknoloji üzerine yazan gazeteci ve girişimci Ersu Ablak da yatırım miktarına bakıldığında Türkiye’deki girişimcilik ekosisteminin emekleme aşamasında olduğunu vurguluyor.
“Ufak girişimlerin olduğu bir ülke olduğumuz için kaderimiz bir süre daha çok başarılı startuplarımızı uygun bütçelerle yurt dışına kaptırmak olacak maalesef” diyen Ablak’a göre ekosistemin küçük olmasının en büyük sebebi yatırımcıların riskten kaçması:
“Normalda startup çok riskli bir alan, Türkiye’de yatırım yapan insanlar ise bu risklerin hiçbirini almak istemedikleri için harcıalem firmalara ya da başlangıçta ufak miktarlarda yatırım yapıyorlar.”
Ablak’a göre teknoloji alanındaki girişimlere yatırım yapacak fonlara ve devlet yardımlarına ihtiyaç var.
‘Daha çok cesaret gerekiyor’
StartupMarket’in CEO’su Serkan Bağçe, yeni girişimlerin ortaya çıkmasının yanı sıra mevcut girişimlerin değerinin artmasının da önemli olduğunu ifade ediyor.
“2018 yılından beri yaklaşık 3,5 milyar dolarlık bir çıkış hacmi yarattık. Böylelikle önde gelen ülkelerden biri olduk” diyen Bağçe’ye göre Türkiye, dünyadaki en kârlı pazarlardan biri olma yolunda hızla ilerliyor.
Çok sayıda uzman gibi Startups Watch kurucusu Serkan Ünsal da bu yıl Türkiye’den 1 milyar dolar değerlemeye ulaşan bir girişimin çıkmasını bekliyor.
Ünsal’a göre girişimlerin ve girişimcilerin çoğalması için ise daha çok cesarete ihtiyaç var:
“Kurumsal hayat görmüş, iş nasıl yapılır bilen, uluslararası alanda çalışmış, cesur insanlara ihtiyacımız var. Kurumlardan daha çok istifa edilmesi gerekiyor.
KAYNAK: BBC TÜRKÇE – ÖZGE ÖZDEMİR
